De Nederlandse universiteiten werken, na wikken en wegen, maar deels mee aan een Wob-verzoek over hun banden met Israël. Het zorgt namelijk “voor gevoelens van onveiligheid, van onrecht en discriminatie” bij medewerkers.
De VU laat in een bericht op haar site weten het Wob-verzoek van The Rights Forum ook niet gedeeltelijk in te willigen. ‘De VU heeft aan The Rights Forum laten weten dit Wob-verzoek in zijn geheel niet in behandeling te nemen’, aldus het bericht. ‘Het vizier richten op een specifieke groep burgers, waaronder ook medewerkers, studenten en alumni van onze universiteiten zorgt voor gevoelens van onveiligheid, van onrecht en discriminatie. Hier werken wij niet aan mee’.
Als bijzondere universiteit is de VU überhaupt niet verplicht gehoor te geven aan Wob-verzoeken, maar in principe werkt ze er wel aan mee. Het college van bestuur wil geen vragen beantwoorden over de kwestie.
In een opiniestuk op Ad Valvas legt een groep, die zich ‘Nederlandse Academici en Verschillende Studentengroepen in Solidariteit met Palestina’ noemt, uit wat het doel van het Wob-verzoek is. ‘In tegenstelling tot wat de desinformatie van pro-Israël groepen zegt, gaat het Wob-verzoek niet over de relatie tussen Nederlandse universiteiten en ‘joodse’ organisaties’, aldus de groep. (PB)
Het veelbesproken Wob-verzoek is afkomstig van The Rights Forum, een kenniscentrum op het gebied van de Palestijns-Israëlische kwestie. Het wil dat universiteiten onder meer documenten overhandigen over hun institutionele banden met “organisaties die steun voor de staat Israël propageren”.
Het leidde tot een hoop consternatie. De koepelvereniging van universiteiten (UNL) vroeg al uitstel aan om te kunnen beoordelen of en hoe ze het Wob-verzoek in behandeling wilden nemen. “Hierbij zal gekeken worden of meewerken aan (onderdelen van) het verzoek het onevenredig benadelen van betrokkenen betekent”, schreef de UNL in een aanvullend statement.
Onrecht en discriminatie
Die knoop hebben ze nu doorgehakt: de universiteiten werken slechts aan een deel van het verzoek mee. Ze zijn bereid om inzage te geven in hun banden met organisaties in Israël, maar niet in hun relaties met “Nederlandse en internationale organisaties die zich bezighouden met religie, herdenking of de bestrijding van antisemitisme”, zo staat op de site.
“Het vizier richten op een specifieke groep burgers, waaronder ook medewerkers, studenten en alumni van onze universiteiten zorgt voor gevoelens van onveiligheid, van onrecht en discriminatie. Hier werken wij niet aan mee”, luidt de toelichting. Een woordvoerder zegt dat hiermee gehoor is gegeven aan de gevoelens van medewerkers en verwijst verder naar het statement op de website.
Antisemitisme
De indiener van het verzoek, The Rights Forum, moest het nieuws uit de media vernemen. Het schort volgens directeur Gerard Jonkman op meerdere vlakken aan goede communicatie over deze kwestie. “We worden als antisemitisch neergezet. Maar als de universiteiten ons om uitleg hadden gevraagd, was deze onrust niet ontstaan”, denkt hij.
“Wij zijn ook tegen antisemitisme en alle vormen van discriminatie”, stelt hij. Maar kritiek op de staat Israël is volgens hem iets anders dan antisemitisme. Het is hem onduidelijk waarom het verzoek niet volledig wordt uitgevoerd. “Kan een Wob-verzoek dan ook niet gebruikt worden bij organisaties met politieke – of klimaatdoelstellingen”, vraagt hij zich af.
Jonkman en zijn collega’s krijgen inmiddels ook bedreigingen binnen. “Er zijn mensen die zeggen dat we maar beter beveiliging kunnen zoeken. Maar ik wil er niet over jammeren, want ik weet dat dit een gevoelig thema is.”
Het is niet ondenkbaar dat The Rights Forum in beroep gaat bij een gedeeltelijke uitvoering van het Wob-verzoek. “Daar moeten we intern nog over praten. En formeel hebben we nog niks gehoord van de universiteiten, dus ik wil er niet op vooruit lopen.”