Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
4 oktober 2024

Wetenschap
& Onderwijs

Wat hebben we aan dat geknutsel aan baby’s?

Niet alleen is er eind vorig jaar een genetisch gemanipuleerde tweeling geboren in China, een derde baby is op komst, bleek afgelopen maandag. Wat betekent het genetisch manipuleren van mensen voor onze maatschappij?

“Ik kan me voorstellen dat genetische manipulatie van mensen voor veel individuen aantrekkelijk is”, zegt Pim Klaassen, onderzoeker aan het Athena Instituut van de Vrije Universiteit Amsterdam. “Maar voor onze maatschappij kan het juist heel onaantrekkelijk zijn.” Klaassen houdt zich bezig met hoe nieuwe technologieën, vooral op het gebied van de biologie, op een verantwoorde manier in de maatschappij kunnen worden gebracht.

Dna-schaar

Een voorbeeld van zo’n nieuwe techniek is Crispr-Cas, die de Chinese voortplantingsarts Jiankui He gebruikte om de embryo’s genetisch zo te bewerken dat de baby’s geen aids kunnen krijgen. Crispr-Cas is een soort schaar die het dna op heel specifieke plekken knipt. Die stukken dna kunnen dan veranderd worden om bijvoorbeeld ernstige genetische ziekten zoals aids te verhelpen, maar ook om eigenschappen als haarkleur en IQ aan te passen. En dat laatste is de reden waarom het genetisch manipuleren van mensen maatschappelijk gezien zo onaantrekkelijk zou kunnen zijn.

‘Het breder beschikbaar worden van genetische manipulatie zou ertoe kunnen leiden dat het al bestaande gat tussen rijk en arm in de samenleving nog groter wordt’

“Genetisch manipuleren van mensen kan de ongelijkheden in de maatschappij die er al zijn nog meer vergroten”, stelt Klaassen. “Niet iedereen heeft de kennis om met deze techniek te werken en ook de toegang tot deze techniek is soms beperkt. En het breder beschikbaar worden van genetische manipulatie zou er ook toe kunnen leiden dat het al bestaande gat tussen rijk en arm in de samenleving nog groter wordt.”

Radicaal idee

Maar niet iedereen denkt er zo over. Wim Couwenberg, hoofdredacteur van het filosofisch tijdschrift Civis Mundi, stelt juist dat genetische manipulatie gebruikt zou kunnen worden om de ongelijkheden tussen mensen uit te poetsen. ‘Er is nu eenmaal een ongelijkheid die een natuurlijk uitvloeisel is van een verschil in talent en inspanning. Valt daar iets aan te doen? In dit verband heb ik eerder al eens het radicale idee gelanceerd om grotere gelijkheid van levenskansen bij de start te realiseren door het beperken van genetisch bepaalde ongelijkheden met behulp van genetische modificatie’, schreef hij al eens in zijn blad.

Maar of het genetisch manipuleren van mensen ongelijkheden zal veroorzaken of verminderen, en welke andere maatschappelijke gevolgen er zullen zijn, is moeilijk te bepalen. Klaassen: “Wat het effect zal zijn op de samenleving hangt erg af van de keuzes die gemaakt worden bij het inbrengen van deze techniek in de maatschappij.” Wie mag het bijvoorbeeld doen? Wat zijn de grenzen? En hoe gaat erop gecontroleerd worden? “De samenleving is niet meer per se aan landsgrenzen verbonden. Dat maakt het moeilijk om goede besluitvorming te laten plaatsvinden”, zegt Klaassen.

Meebeslissen

Mocht genetische manipulatie breder beschikbaar worden, dan zal iedereen de gevolgen ervan ondervinden. “Ook mensen die hun nakomelingen genetisch niet kunnen of willen veranderen, zullen impact ondervinden wanneer anderen in hun omgeving dat wel doen”, zegt Klaassen. “Daarom moet iedereen in de maatschappij een stem krijgen in de besluitvorming rondom genetische manipulatie. Het is een democratisch recht dat als iets impact heeft op jouw leven, je daarover mee mag beslissen.”

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.