Tijdens de vegetarische lunch valt nog wel zwaarmoedigheid te horen. Contracten van collega’s niet verlengd, een opleiding die dreigt te moeten versmelten met een andere. Tijdens de keynote-lezing vraagt Mieke Lopes Cardozo, UvA-docent regeneratief onderwijs, de ongeveer driehonderd bezoekers hun ogen dicht te doen en zeven generaties vooruit te fantaseren. “Hoe ziet het VU-onderwijs eruit in 2200?” Sommige deelnemers zien voor hun geestesoog vooral “destructie” en een “smeulende hoop ellende.” Maar dan zegt iemand: “Zijn die gebouwen dan eigenlijk nog wel nodig?” En: “Hebben we leergemeenschappen op microniveau, waarin ik van mijn buurvrouw leer koken en van een buurmeisje leer spelen?”
Koffie ruiken
Naast vijf langere keuzesessies als ‘Teken je les’ en ‘Art-based Learning’ zijn er flitssessies van een half uur. Bij Mind the Body leren we van Caro Verbeek, VU-docent zintuiglijke geschiedenis, dat 99 procent van de mensen echt een stoel voor zich zien als ze eraan denken. “Een op de drie mensen kan bijvoorbeeld koffie ruiken als ze eraan denken. Probeer maar.” Van de tien deelnemers zijn er inderdaad een paar die het lukt. Verbeek laat zien hoe verschillende zintuigen door elkaar kunnen lopen – niet alleen bij synestheten die bijvoorbeeld een kleur zien bij elk getal. Daarvoor moeten we in de benen. “Bij een schilderij van Theo van Doesburg, denk aan Mondriaan, maar dan diagonale vlakken, werd in 1925 een dans bedacht.” Wij nemen een pose uit die dans aan op instructie van Verbeek, die ook conservator is bij het Kunstmuseum in Den Haag waar het schilderij hangt. “De volgende keer dat je dat of een vergelijkbaar werk ziet, kun je via je motorisch geheugen de dynamiek van het schilderij voelen.”
Spannende eyeopeners, maar wat kun je hiermee in je onderwijs? Inge van Wijk ziet het wel voor zich. Ze is bij geneeskunde betrokken bij het keuzevak Kijken naar kunst. “Studenten leren daar dat niet iedereen hetzelfde ziet.” In symptomen, maar ook in bijvoorbeeld een gezichtsuitdrukking. “Je kennis, ervaring en cultuur bepalen wat je ziet, daarom moet je leren niet te snel te oordelen.”
Laat je copiloot het werk doen
“Wat zou de ideale AI-sidekick voor jou kunnen doen?”, vraagt onderwijsadviseur Nienke Stumpel de twintig deelnemers van haar flitssessie. Opdrachten en toetsen formuleren, interessante scenario’s of cases bedenken… Microsoft Copilot kan dat goed volgens Stumpel. De VU heeft een licentie, dus elke VU’er kan inloggen met zijn VUnet-ID. “Let goed op dat AI een taalmodel is. Het is getraind om het volgende woord in de zin goed te raden, het is niet creatief. Probeer het maar een plaatje van een vol wijnglas te laten maken: dat lukt niet omdat het op heel internet niet te vinden is.”
Ook is AI net zo bevooroordeeld en zelfs racistisch als de mensen die het ontwikkelden en de taal waarmee het is getraind. “Op de vraag in de programmeertaal Python te omschrijven hoe een goede wetenschapper eruitziet, krijg je als antwoord dat het geslacht mannelijk is en de kleur wit.” Je moet de uitkomst als mens daarom altijd goed nalopen. Verder staat of valt de assistentie met een goede vraag: de prompt. Met de formule TAPESTCODOFO geeft Stumpel (op foto links) Copilot in een vrij lange alinea opdracht om een rubric te maken: een tabel waarin studenten zien aan welke eisen ze moeten voldoen om een voldoende tot uitmuntend resultaat te behalen. Het is niet meteen perfect. Maar het gevoel dat blijft hangen: met wat oefenen en prompt-bibliotheken die je online kunt vinden, kan AI je leven als docent echt gemakkelijker maken.
Inspirerende gereedschapskist
Ook zonder AI zijn er handige hulpmiddelen om je onderwijs een bevlogen boost te geven. Madison Carr werkt op de UvA als docent en teamlid van de Transitionmakers Toolbox. “Met zes universiteiten – niet de VU – gingen we aan de slag met de Inner Development Goals.” Deze variant op de Sustainable Development Goals helpt studenten op te leiden tot professionals die deze doelen dichterbij weten te brengen. Een voorbeeld uit de gereedschapskist: “Met Imagining the future kun je bijvoorbeeld een nieuwe kijk op marketing ontdekken die niet meer gericht is op steeds meer kopen.”
We moeten onze ogen dicht doen. “Ga mee in een metaforisch verhaal.” Na een paar zinnen wanen de zeven deelnemers zich in een stad boven de wolken, waar gebouwen van boeken zijn en mensen zich gemakkelijk bewegen. Het halve uur is te kort om de hele oefening te doen, met free writing en daarna de goede ideeën verzamelen. Maar we hebben een beeld – zo bevat de toolbox tientallen kleinere en grotere gevalideerde lesmethoden. Ze passen uitstekend bij de hoop die rector Jeroen Geurts uitsprak toen hij de Onderwijsdag opende: dat “alle studenten ambassadeurs van het goede” worden.