Hoogleraar taalgebruik en cognitie Alan Cienki vindt niet dat hij Rusland steunt door de beurs te aanvaarden die hij recentelijk ontving. Hij krijgt dertig miljoen roebel – ruim zeshonderdduizend euro – van het Russisch Wetenschappelijk Fonds.
“Ik ondersteun Poetin niet met mijn onderzoek”, zegt Cienki aan de telefoon. “Ik vind het belangrijk dat mijn Russische collega’s niet geïsoleerd worden door de omstandigheden. Wat Poetin doet in Oekraïne heeft niks met hen te doen. Bovendien zijn niet alle Russen zoals Poetin. Zij wíllen graag contact met het buitenland en zien hoe we het hier doen.”
Geld blijft in Rusland
Cienki werkt nu drie jaar samen met Russische taalwetenschappers aan de Moscow State Linguistic University en heeft er sinds vorig jaar een detacheringsaanstelling. Het project waarvoor hij een subsidie heeft gekregen, is daar een uitbreiding van. “Het geld komt niet naar Nederland. Het gaat naar mijn onderzoekslab in Moskou. We betalen er bijvoorbeeld de reizen mee van de onderzoekers die uit Duitsland en Frankrijk komen.”
Russisch interessant
De groep wetenschappers gaat onderzoeken hoe mensen meegebaren als ze aan het praten zijn en hoe ze daarin verschillen. In het project vergelijken ze sprekers van het Russisch, Duits en Frans. “Voor onze onderzoeksvraag verschillen die talen op een interessante manier van elkaar”, aldus Cienki. “In het Duits (en Nederlands) kun je zeggen De bloem bloeit en De bloem is uitgebloeid. Het werkwoord bloeien beschrijft een proces, maar met het voorzetsel uit geeft aan dat het is afgelopen, beschrijft een resultaat. In het Russisch geef je dat verschil niet aan met een extra woordje, maar met een verandering van het werkwoord. Je maakt met het werkwoord een verschil tussen of je een boek helemaal hebt uitgelezen of niet.”
Handgebaren in talen
Cienki en zijn collega’s kijken vervolgens bij Duitsers, Fransen en Russen welke hand- en armbewegingen ze maken tijdens het praten over dingen als bloeiende bloemen en gelezen boeken. Zit het verschil in hoe de talen gebeurtenissen uitdrukken ook in de begeleidende gebaren? En als dat zo is, hoe weerspiegelt dat hoe mensen die verschillende talen spreken ook verschillend denken?
“De samenwerking in dit project met Duitsland en Frankrijk is goed voor de Moscow State Linguistic University”, zegt Cienki. “Voorheen was de universiteit vooral gericht op taalonderwijs, maar ze willen hun onderzoeksprofiel versterken. Daar helpt deze beurs bij.”