Vorige week bezetten studenten van de VU het BelleVUe-gebouw met één simpele en redelijke eis: transparantie over de samenwerkingen van de VU met Israëlische instellingen. Het college van bestuur weigerde gehoor te geven aan die eis. Geen transparantie. Wel een standaardverklaring vol lege termen als “constructieve dialoog”. En zoals gewoonlijk: politiegeweld.
Inmiddels zijn ook aan de UvA en de Radboud Universiteit bezettingen gestart en beëindigd. Studenten eisen daar het verbreken van banden met Israëlische universiteiten en instellingen die medeplichtig zijn aan genocide. De reactie van de besturen is overal hetzelfde: repressie en lege retoriek. Met elke uitzetting en lege verklaring wordt duidelijk: de bestuurslagen van Nederlandse universiteiten zijn niet alleen moreel failliet, ze zijn fundamenteel ondemocratisch.
Na anderhalf jaar genocide in Gaza en maanden van protest weigert het bestuur van de VU zelfs maar de eerste stap te zetten: openheid over haar samenwerkingen. Sterker nog, ze zetten die ‘heimelijke’ banden vrolijk voort. Terwijl kinderen worden vermoord, ziekenhuizen worden
gebombardeerd en honger wordt ingezet als oorlogswapen, kiest de VU ervoor zaken te blijven doen met instellingen die dit geweld mogelijk maken.
Een pijnlijk voorbeeld: voormalig bestuursvoorzitter en VU-hoogleraar Mirjam van Praag kondigde recent trots aan te starten als visiting professor aan de Tel Aviv University. Een universiteit die structureel samenwerkt met Israëls grootste wapenproducent Elbit Systems, een gedeeld onderzoekscentrum heeft met de Israëlische luchtmacht, en juristen opleidt die Israëls oorlogsmisdaden legitimeren. De universiteit is gebouwd op de ruïnes van het Palestijnse dorp
Al-Shaykh Muwannis, en huisvest programma’s in samenwerking met het Israëlische leger.
Dit is geen neutrale academische instelling, maar een militair-academisch complex dat actief bijdraagt aan onderdrukking. Zoals dr. Maya Wind in Towers of Ivory and Steel laat zien, zijn álle Israëlische universiteiten diep verweven met de bezetting en het militaire apparaat van de staat.
Telkens verdedigt het college van bestuur dit soort banden onder het mom van “academische vrijheid”. Maar wie heeft die vrijheid precies? In ieder geval niet de Palestijnse academici, die worden gebombardeerd, uitgehongerd of in het beste geval leven onder een apartheidssysteem. Niet de Israëlische critici die deze institutionele medeplichtigheid blootleggen, die worden gecensureerd of moeten hun werk buiten Israël voortzetten.
De inhoudelijke eisen van de demonstranten zijn duidelijk, maar in plaats van in te gaan op de inhoud, reageren de universiteitsbesturen enkel op de vorm van de protesten. Inhoudelijke interactie met de realiteit van volkerenmoord en de overduidelijke medeplichtigheid van hun samenwerkingspartners blijft herhaaldelijk uit op commissies na die worden opgetuigd om extra tijd te rekken.
In hun verklaringen bedrijven ze een bagatelliserend taalgebruik waar je ogen pijn van doen: de VU zegt de “zorgen te erkennen over de situatie in Israël en de Palestijnse gebieden.” Alsof het hier gaat om een natuurramp. Deze taal ontkent de werkelijkheid en maakt de VU medeplichtig aan het normaliseren ervan.
Een andere vaste riedel is het beroep op een ‘constructieve’ en ‘open’ dialoog. Maar daarvan is in de praktijk weinig te merken. Inhoudelijke teach-ins over de Palestijnse zaak en de rol van universiteiten zijn maandenlang gesaboteerd, evenementen moesten op het laatste moment worden afgelast of verplaatst buiten de universiteit. Het spreken van een ‘constructieve dialoog’ suggereert dat de input van studenten en staf serieus genomen wordt in de besluitvorming,
terwijl die in werkelijkheid structureel wordt genegeerd of gefrustreerd. Het VU-bestuur is vooral goed in gaslighting.
De beslissing over samenwerking met instellingen die betrokken zijn bij genocide wordt genomen door een handjevol bestuurders, die niet de VU-gemeenschap vertegenwoordigen. Of hun motivatie nu ideologisch, financieel of politiek is, het resultaat blijft hetzelfde: moreel falen.
‘Neutraliteit’ in de context van genocide is kiezen voor de dader. De Palestijnse zaak is de lakmoesproef van onze universiteiten. De VU moet kiezen: transparantie en het verbreken van banden met medeplichtige instellingen, of doorgaan met bestuurlijke lafheid. Tot die tijd blijven protesten nodig en legitiem.
Hier is geen speld tussen te krijgen. Ik hoop dat het CvB meeleest.
Dankjewel voor het schrijven van dit moedige en vlijmscherpe stuk! Het is schrijnend dat studenten en medewerkers aan universiteiten -nota bene dé plekken waar kritische reflectie centraal zou moeten staan- structureel genegeerd worden wanneer ze vragen om transparantie over de banden met Israël.
De roep om openheid over institutionele banden met Israëlische instellingen is geen extremistische eis, (zoals het wel wordt geframed) maar een fundamentele vraag naar academische integriteit en moreel bewustzijn. De weigering van universiteitsbesturen om op inhoudelijke zorgen over deze zaken in te gaan, bevestigt precies het probleem dat wordt aangekaart; een bestuur dat zich onttrekt aan democratische verantwoording.
Serieuze zorgen over zo een fundamentele kwestie afdoen als onredelijk en ongegrond is -zacht uitgedrukt- bizar.
Inmiddels hebben meer dan 200 VU-stafleden een open brief aan het CvB. Wij vragen het CvB nooit meer de politie te roepen voor studentenprotesten op de VU. Mensen kunnen nog de brief ondertekenen:
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSfd2WfTcqLmOFdlrjy4INeQ1wSQevuhBuF8im3-qXlvgEp9Hw/viewform
NB: de brief is al 2 dagen bekend aan AdValvas.
Een bezetting heeft niets met protest te maken, het is huisvredebreuk en dat is strafbaar en dus doe je als universiteit aangifte. En dat moet de VU blijven doen.
Het is pas huisvredebreuk als de VU aangifte doet. Dat is een bestuurlijke keuze. Het is aan het bestuur om de dialoog aan te gaan met studenten, en om potentiele banden met mensenrechtenschendingen openbaar te maken. Laten we dus duidelijk zijn: politiegeweld inroepen is een keuze, geen legale plicht.
Oh echt? Vandaar dat de VU op 4 april “een documentaire over de 100 uur durende bezetting van de VU door studenten in 1972” vertoonde. Om iets illegaals te promoten?
Nee, natuurlijk niet. Want het VU-bestuur weet heel goed dat het inschakelen van de politie bij een bezetting van universiteitsgebouwen geen wettelijke verplichting is, maar een beleidsmatige keuze van het bestuur.
Ze mogen dit als huisvredebreuk interpreteren en als rechthebbende aangifte doen, maar dat is geen wettelijke verplichting – het is een keuze.
En dat is precies wat wij als stafleden bekritiseren.
Ga gewoon leren en doe gewoon waarvoor je op de Universiteit zit en stop met deze onzinnige acties als je dan toch graag de strijders uit wilt hangen pak het vliegtuig na Gaza en laat daar je strijdvaardigheid los.