Het voornemen van de faculteit Religie en Theologie om te reorganiseren en mensen te ontslaan, zet de verhoudingen op scherp. Binnen de faculteit zelf, maar ook tussen het bestuur en de ondernemingsraad.
De spanning is te snijden binnen de theologische faculteit, sinds daar bekend werd dat een aantal medewerkers met ontslag wordt bedreigd. Ook heeft het voornemen tot reorganisatie van de faculteit al geleid tot een aanvaring tussen het college van bestuur en de ondernemingsraad.
“Het verschilt per persoon, maar een aantal van de medewerkers die met ontslag worden bedreigd, is daar behoorlijk door aangegrepen”, zegt Mirjam van Veen, voorzitter van de onderdeelcommissie van de faculteit. “Sommigen hebben geklaagd dat ze door hun collega’s totaal worden genegeerd. Er zijn er die met me willen praten over hun situatie, maar buiten de VU omdat ze bang zijn om met mij te worden gezien.”
De onderdeelcommissie heeft een brief rondgestuurd waarin ze vraagtekens zet bij de voorgenomen reorganisatie. Ze laakt de gevolgde procedure, waarbij medewerkers al te horen hebben gekregen dat ze mogelijk ontslagen worden vóórdat er een plan bij het college van bestuur en de ondernemingsraad ligt. In de brief wordt ontslagbedreigden geadviseerd om een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten of lid te worden van een vakbond.
Met vuur spelen
Hoogleraar Matthias Smalbrugge, tevens afdelingshoofd Texts & Traditions, schreef daarop een boze brief waarin hij de onderdeelcommissie verweet de integriteit van het facultaire bestuur in twijfel te trekken en te suggereren dat de faculteit een onveilige omgeving is. Volgens Smalbrugge bewerkstelligt de onderdeelcommissie ‘mogelijkerwijs een tweedeling in de faculteit.’ De hoogleraar waarschuwt: “Dit is spelen met vuur.”
“Smalbrugges brief is tekenend voor wat er aan de faculteit gebeurt”, zegt Van Veen. “Voordat wij onze brief verstuurden, kwam de decaan al naar ons toe om ons ervan te weerhouden omdat we onrust zouden creëren. Maar er is maar één ding dat onrust creëert, en dat is dat medewerkers overhaast de wacht is aangezegd vóórdat er sprake is van een overlegprocedure.”
Sommige medewerkers voelen zich geïntimideerd, laat een enkeling ook aan Advalvas weten. Een van hen zegt absoluut uit beeld te willen blijven, “want de sfeer wordt steeds grimmiger.” Hoewel officieel niet bekend is om wie het verder gaat, zingen hun namen wel rond in de wandelgangen.
Tijdens een overlegvergadering kreeg de ondernemingsraad intussen een oorwassing van het college van bestuur; het neemt de raad kwalijk met Advalvas te hebben gesproken. ‘Stop hiermee’, verklaarde de OR over de reorganisatie op de site van Advalvas. ‘Zolang het VU-bestuur geen conceptplan voor een reorganisatie in behandeling had, is het volgens het college voorbarig om daar als OR iets over te zeggen. Maar dat was nou precies het punt dat de OR maakte: dat het voorbarig is om medewerkers te schrijven dat ze ontslagbedreigd zijn voordat er een reorganisatieplan is.
Concrete signalen
Religie en Theologie-decaan Ruard Ganzevoort vindt echter dat hij juist zorgvuldig is geweest. “Zie die brief aan de medewerkers als een winstwaarschuwing, zo van: als er een reorganisatie komt, is het mogelijk jullie functie die wordt opgeheven”, aldus Ganzevoort. “Aan onze kleine faculteit weet iedereen meteen om welke personen het gaat als er een functie wordt opgeheven. Om te voorkomen dat de betrokken personen via de wandelgangen te horen zouden krijgen dat hun baan is bedreigd, besloten we ze zelf op de hoogte te stellen.”
Ganzevoort heeft met de onderdeelcommissie gesproken over onder andere de medewerkers die zich onveilig voelen, maar zegt toch dat het een “beeld is dat hij niet herkent. We moeten er heel serieus mee omgaan als medewerkers zich niet veilig voelen, maar ik krijg daar geen concrete signalen over. Ze kunnen daarover met een vertrouwenspersoon praten, of met een afdelingshoofd.” Dat reacties, zoals die van Smalbrugge, medewerkers misschien een beetje terughoudend maakt, lijkt Ganzevoort niet te geloven. “Smalbrugge zingt zoals hij gebekt is”, aldus de decaan.
Ganzevoort beaamt dat hij heeft geprobeerd de commissie te overtuigen “nog even te wachten” met het versturen van haar kritische brief. “Die staat vol vooronderstellingen, ik vond het dus niet verstandig om die brief op dat moment al te versturen, voordat er een gesprek is geweest.”
Omver gebulldozerd
Van Veen zegt dat de onderdeelcommissie de brief toch verstuurd heeft omdat het faculteitsbestuur “overal en nergens suggereert dat de commissie nauw betrokken is geweest bij de planvorming. Wij voelden ons verplicht te laten weten dat we niet betrokken zijn en dus ook nergens mee akkoord zijn gegaan. We hebben een zakelijk verschil van inzicht en dat we de integriteit van het faculteitsbestuur in twijfel zouden trekken, is wat Smalbrugge ervan maakt. ”
“Het bestuur en de medezeggenschap hebben nou eenmaal verschillende rollen en perspectieven”, aldus Van Veen. “Dat lijkt me essentieel voor een goede besluitvorming, maar hier wordt de medezeggenschap gewoon omver gebulldozerd door het bestuur.”
De onderdeelcommissie is niet overtuigd van de noodzaak van een reorganisatie, waarbij het faculteitsbestuur wil inzetten op het versterken van, in de woorden van Ganzevoort, “maatschappelijke relevantie en levensbeschouwelijke betrokkenheid”.
Correctie: waar eerst stond dat er sprake was van afdelingen die met opheffing worden bedreigd, is dat veranderd in functies.