Vandaag kun je stemmen. Om ervoor te zorgen dat je daarbij op geen enkele manier wordt beïnvloed, wacht de vrijwilligers die de stembureaus draaiende houden een zware taak.
De Kieswet schrijft voor dat er ‘in het stemlokaal geen activiteiten worden ontplooid die erop gericht zijn de kiezers in hun keuze te beïnvloeden’. Politieke posters of vlaggen zijn vanzelfsprekend uit den boze, maar ook andere ‘politieke uitingen’ moeten buiten worden gehouden. Stembureauleden zijn dus de deurwachters die het feest van de democratie ordelijk laten verlopen.
Onderschat de kracht van die politieke uitingen niet. Twee jaar geleden bepaalden meer dan een half miljoen mensen pas in het stemhokje op wie ze zouden stemmen. Dat maakt elk detail in die politieke plaskrul potentieel doorslaggevend. Neem het stempotlood. Die kan zomaar zijn van schrijfwarenmerk Faber-Castell. Probeer dan de nummer 9 van de PVV maar eens onaangekruist te laten.
Maar dat is niet alles. Hokjesdenkers zullen de rest van het stembureau misschien vergeten, maar ook daar zit de politieke manipulatie in een klein hoekje. Een gezellige bos rode rozen? Sluikreclame voor de PvdA. Stembureauleden die voor de lunch tomaatjes mee hebben? De SP heeft zo een absolute meerderheid. Om nog maar te zwijgen over plakken 50+ kaas. (In de praktijk zal er wel een zak krentenbollen op tafel liggen, want dat is een ongeschreven regel in Nederland. Vrijwilligerswerk bevat altijd minimaal één zak krentenbollen. Altijd.)
Alle potentiële beïnvloeding moet verwijderd. Zelfs, of nee, júist als het hele gebouw één groot politiek symbool is. Zo zijn er stemlokalen gehuisvest in – het is ongelofelijk maar waar – een kerk. Om een oneigenlijke monsterzege van de SGP te voorkomen, zou ieder zichzelf respecterend stembureaulid daar toch echt dunnetjes de beeldenstorm moeten overdoen. Het alternatief is een autoritaire theocratie.
Maar dan zijn we er nog niet. Ruim een miljoen mensen bepaalt op de dag zelf pas waarop te stemmen, misschien wel op weg naar het stembureau. De omgeving dient dus grondig te worden uitgekamd. En als je vindt dat ik overdrijf, lees dan vooral de officiële handleiding voor stembureauleden. Daarin staat de instructie om ‘vlak buiten het stemlokaal’ te controleren op politieke uitingen. En terecht. Tractoren, dieren, elektriciteitskastjes met voltpercentages; de buitenwereld is een mijnenveld van manipulatie.
En zelfs dat is een druppel op een gloeiende plaat. Het kwaad is daarvoor al geschied. Noem mij achterdochtig, maar ik vermoed dat er miljoenen Nederlanders zijn die de voorbije weken al zijn beïnvloed door een poster, verkiezingsprogramma of reclamespotje. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn.
Eigenlijk zou iedere burger tijdens verkiezingscampagnes permanent moeten worden omhuld door een trosje stembureauleden (betaald met krentenbollen uiteraard). Dan schermen zij ons af van alle politieke beïnvloeding, als een soort bodyguards. Ik kan me niet voorstellen dat dat ons nog aan een politicus doet denken.