Als je iemand bij de SPAR hebt betrapt op diefstal, dan ben je niet de enige. Een peiling op onze Instagram toont aan dat 24% van de 451 respondenten het weleens heeft gezien. Daarnaast geeft 9% toe zelf te hebben gejat.
Winkeldiefstal
De resultaten van onze peiling op Instagram komen nauw overeen met onderzoek door consultancybedrijf Q&A Retail, waar ook 9% toegeeft te hebben gestolen en 29% er getuige van is geweest. Diefstal op de campus hoeft dus niet erger te zijn dan in een gemiddelde supermarkt. De SPAR heeft ons verzoek voor een interview afgewezen.
Vorm van verzet
Een van de opbiechters (hun identiteit is bekend bij de redactie) studeert History and International Studies aan de VU. Hij zegt dat hij koek, brood, chocoladerepen en drinken heeft buitgemaakt op de campus. “Het klinkt nu alsof ik een seriesteler ben, maar het valt wel mee. Het was eens in de drie of vier weken.”
Hij legt uit dat het jatten voelt als een kleine vorm van verzet. “Ik voelde mij nooit erg schuldig omdat het megabedrijven zijn die megawinst draaien. Dan vind ik het zelf niet echt een probleem om even wat mee te nemen.” De geschiedenisstudent zegt dat hij uit een arm gezin komt en er naast zijn studie altijd een halve full-time baan bij heeft gehad. De supermarktprijzen vindt hij te duur.
Twee andere winkeldieven denken er ongeveer hetzelfde over. “Ik ben soort van een ingetogen communist die niet houdt van deze grote industrieën die te hoge prijzen hanteren en handel van kleinere partijen wegstelen”, vertelt een rechtenstudent. Een filosofiestudent zegt dat hij simpelweg een arme student is die geld wil besparen. Het drietal heeft ook bij andere supermarkten gestolen.
Wijde mouwen
Je hoeft geen meestercrimineel te zijn om iets te stelen bij een zelfscankassa. De meest simpele techniek is om niet alle voorwerpen te scannen. En als er controle is? “Ik speel de slachtofferrol en geef de schuld aan stress of zeg dat ik het zelfscansysteem niet snap”, aldus de rechtenstudent. “Als je een beetje de juiste woorden zegt, komt het gewoon goed”, vertelt de filosofiestudent. De geschiedenisstudent heeft alvast een excuus achter de hand: hij zou zeggen dat hij een andere rekening wilde gebruiken.
Daarnaast is er nog de ouderwetse manier van stelen door spullen te verbergen. De rechtenstudent zegt dat ze kleding met wijde mouwen draagt waar ze onopvallend dingen in kan laten verdwijnen. Ook zegt ze dat een van de twee dingen die ze op de campus heeft gestolen een stuk fruit was. Daarbij zou het lastiger zijn om te weten of het van de winkel of van haar is.
Inside job
Het komt niet per se door hun charme of intellect dat winkeldieven regelmatig een boete weten te ontlopen. Ze worden vaak gewoon gematst door het personeel. Veel medewerkers van de SPAR op de campus zijn ook student en gewoonlijk delen zij geen boetes uit. “Eigenlijk moeten we ze die 181 euro laten betalen, maar alleen de manager doet dat. De rest doet hetzelfde als ik”, vertelt een SPAR-medewerker die liever anoniem blijft.
Wanneer er iemand betrapt wordt, zullen zij of haar collega’s het ‘vergeten’ voorwerp scannen zodat er alsnog voor betaald wordt. De medewerker heeft te horen gekregen dat er dagelijks zo’n twintig tot dertig dingen uit de schappen verdwijnen. Er vond op een gegeven moment zoveel diefstal plaats dat het management moeilijk kon geloven dat het alleen door klanten kwam. “Ze doorzochten toen onze tassen om te kijken of wij het niet waren”, vertelt ze.
De grootste diefstal die er heeft plaats gevonden? Tachtig euro aan drank, sushi en chips. Maar nog vreemder was de keer dat de deurmat van de winkel was gejat, aldus de medewerker.
Geen saldo
VU-student en SPAR-medewerker Timothy Böhm vertelt dat winkeldieven regelmatig betalen met een rekening waar niet genoeg geld op staat. “Tegen de tijd dat we erachter komen dat de betaling is afgekeurd, kunnen ze al buiten staan.” De supermarkt probeert dat tegen te gaan met minstens één medewerker die een oogje in het zeil houdt, maar alsnog lukt het sommige dieven om ze te vlug af te zijn.
Winkelbezoekers hebben ook een slimme ‘life hack’ gevonden om gratis koffie op de campus te scoren. Met de SPAR University app kan men punten sparen voor een gratis koffie. Volgens Böhm misbruiken sommige mensen dat door nieuwe medewerkers te vertellen over de actie, waarna ze de koffie meenemen zonder hun eenmalige QR-code te scannen. Die code kunnen ze dan alsnog de volgende dag gebruiken.
Wanneer ze niet bezig zijn met het tegenhouden van stiekeme snack- en deurmatdieven, zijn er nog genoeg andere eigenaardigheden in het leven van een SPAR-medewerker. “Iemand kwam een keer naar binnen, begon over te geven en liep weer weg”, vertelt de andere medewerkster.
Er was blijkbaar ook een probleem met ongedierte nadat de winkel twee weken gesloten was tijdens de kerstvakantie. “Iemand kwam aan met melkbrood dat knaagsporen en rattenuitwerpselen bevatte. Het was echt smerig en de klant kreeg zijn geld terug. Sindsdien voeren we veel meer controles uit”, aldus Böhm.
Wie probeert het wel eens bij de mensa?
Als je de Spar zo duur vindt, dan kun je ook gewoon ouderwets je bammetjes meenemen vanuit thuis. Gecombineerd met een navulbaar flesje water kom je dan heus de dag wel door. Bovendien voorkom je hiermee als “ingetogen communist” de zogenaamde “megawinsten” van “megabedrijven” (wat in het geval van Spar overigens wel meevalt).