Jongeren gebruiken lang niet altijd voorbehoedsmiddelen en weten er vaak minder over dan ze zelf denken. Een ‘anticonceptiecamper’ toert deze week langs studentensteden om hun kennis bij te spijkeren. Gisteren deed hij de VU aan.
“Ik sta hier alleen voor de gratis condooms, hoor”, lacht de Duitse uitwisselingsstudent Phil (26), wijzend naar een tafeltje versierd met ballonnen in spermavorm. De foldertjes over anticonceptie laat hij liggen. “Ik weet er alles van en ik vrij alleen onveilig als ik heel erg dronken ben.”
Midden in het kleurrijke introductieweekgewoel op de campus van de Vrije Universiteit in Amsterdam staat deze woensdagmiddag een vrolijk paars busje waar studenten alles te weten kunnen komen over anticonceptie. Binnen bestuderen drie jonge studentes gebiologeerd een vitrine met informatie over voorbehoedsmiddelen door de jaren heen – van witte kiezeltjes in 1500 v.Chr. tot het meest geavanceerde spiraaltje uit 2017.
Anticonceptiecamper
De zogeheten anticonceptiecamper, een samenwerking van Rutgers, kenniscentrum op het gebied van seksualiteit, de GGD en farmaciebedrijf Bayer, is tijdens de introductietijd op tournee langs universiteiten en hogescholen in het hele land. Studenten kunnen er terecht voor gratis condooms en informatie, maar ze kunnen ook ‘het bed met elkaar delen’ in een photobooth of met hun handen in een pluche doos oefenen om blind een condoom om te doen. Medewerkers van de plaatselijke GGD delen ondertussen folders uit en staan te popelen om alle vragen van de aankomende studenten te beantwoorden.
Maar uitwisselingsstudent Phil is niet de enige die geen behoefte heeft aan informatie omdat hij uitstekend op de hoogte is. Ook Stijn, die met een groepje jongens een beetje verloren naast het busje staat, bedankt beleefd voor het foldertje. “Dat heb ik allemaal al op school geleerd”, zegt de zeventienjarige. Of hij altijd veilig vrijt, houdt hij “liever privé”.
Dronken seks
De anticonceptietour langs studentensteden is zeker geen overbodige luxe, vindt het kenniscentrum Rutgers. Uit onderzoek blijkt dat één op de vijf jongeren niet altijd aan anticonceptie doet. Hoogopgeleiden zijn weliswaar iets voorzichtiger, maar studenten zijn ook seksueel actiever dan hun niet-studerende leeftijdsgenoten: ze doen het vaker, hebben meer bedpartners en gebruiken vaker alcohol en drugs.
‘Veel jongens gaan ervan uit dat een meisje de pil wel zal slikken’
Bovendien is hun kennis op dit gebied lang niet zo uitputtend als ze zelf graag geloven, zegt Marjolein Stam van de GGD in Amsterdam. “De basiskennis is er meestal wel, maar zodra je doorvraagt, weten de meesten toch niet precies hoe het allemaal werkt.” Niet alleen op het gebied van anticonceptie, ook over hun eigen biologie kunnen velen nog wel een bijspijkerlesje gebruiken. “Vrouwen weten bijvoorbeeld lang niet altijd hoe hun eigen cyclus in elkaar zit. Soms denken ze dat ze de hele maand door vruchtbaar zijn.”
‘Dat zijn vrouwenzaken’
Hoe je een zwangerschap moet voorkomen, weten ze doorgaans wél beter dan de mannen, zegt Stams collega Justin Luidens. “Vrouwen krijgen daar veel informatie over, bijvoorbeeld via hun huisarts. Mannen niet. Bij hen ontbreekt dan toch vaak een stukje kennis.”
Bovendien denken ze er volgens Luidens vaak erg makkelijk over. “Ze houden hun handen omhoog in onschuld en zeggen: dat zijn vrouwenzaken, daar hoef ik niets van te weten.” Vaak gaan ze ervan uit dat meisjes met wie ze vrijen de pil wel zullen slikken. “Dat is wel zo’n beetje de meest gehoorde misvatting”, zegt Luidens. Hij richt zich vandaag daarom vooral op de mannen: “Wat mij betreft is het net zo goed hun verantwoordelijkheid.”
Lastige doelgroep
Maar Luidens’ doelgroep laat zich tijdens de introductieweek bepaald niet makkelijk benaderen. “Ze lopen meestal in groepjes, samen met jongens die ze nog niet zo goed kennen en die misschien wel hun toekomstige vrienden zijn. De condooms zijn altijd welkom, maar ze zullen niet snel vragen hoe dat nou precies werkt, zo’n spiraaltje”, zegt zijn collega Stam. “De interesse – want die is er vaak wel degelijk – komt pas bovendrijven als je iemand apart spreekt.”
En soms ook niet, want seks is simpelweg nog niet voor iedereen aan de orde. “Natuurlijk is het handig als die kennis er op voorhand is”, zegt Stam. Maar interesse laat zich nu eenmaal niet afdwingen. Ze vindt de anticonceptietour hoe dan ook een goed idee, al was het maar voor de zichtbaarheid. “Dan weten ze ons in ieder geval te vinden als het nodig is.” De anticonceptiecamper komt nog naar Enschede (28 augustus) en Den Haag (30 augustus).