Op Earth Day, afgelopen zaterdag, liepen wetenschappers in meer dan zeshonderd steden wereldwijd de March for Science, uit protest tegen de steeds verdergaande bemoeienis van politici met de wetenschap. Ook in Amsterdam was er een march, op het Museumplein. Dit is een verslag van studentreporter Larissa van Dijk.
Ondanks het gure weer zijn er flink wat mensen komen opdagen, die een beetje rondkuieren tussen de twee grote tenten en het podium dat er is opgezet. Van een echte demonstratiesfeer is geen sprake, door de hordes toeristen die een selfie proberen te nemen met het Rijksmuseum. Een enkele wetenschapper loopt rond met een protestbord, met pakkende leuzen als: ‘You got polio? Yeah, me neither. Thanks, science!’.
In de twee grote tenten, respectievelijk Discovery en Exploration gedoopt, zijn tientallen posterpresentaties opgezet. Recente onderzoeken worden hier toegelicht door de wetenschappers die ze hebben uitgevoerd. Toegankelijke onderwerpen als ‘Verslaafd aan social media’, ‘Overgewicht: hoe breek je ongezonde eetgewoontes’ of ‘Wat weten we over klimaatverandering?’ maken deze onderzoeken ook interessant voor de niet-wetenschappers die op het evenement afkomen.
Kat in plakjes
Naast de posters zijn ook andere onderzoeken te bekijken. Zo is er een gepreserveerde kat, in plakjes gesneden, waarmee studenten van de Universiteit Utrecht laten zien hoe complex het dier in elkaar zit. “Katten lijken best veel op mensen”, legt een studente uit aan een gefascineerd jongetje, ”en door katten te bestuderen kunnen we ook veel te weten komen over het menselijk lichaam”. Ze kan nog net de kattenkop redden die van tafel rolt.
Rondom de centrale vijver op het Museumplein is de daadwerkelijke March opgezet. Deze wetenschapswandeling bestaat uit een aantal pijlers waar een korte toelichting bij geleverd wordt, bijvoorbeeld over antibiotica, de microscoop, stamcellen en nanotechnologie. Zo levert een rondje museumpleinvijver in sneltreinvaart een goed overzicht van de enorme impact die wetenschap heeft op de maatschappij.
Die impact is heel belangrijk om te benadrukken, zo vindt Jet Bussemaker. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap houdt als afsluiter van het evenement een korte toespraak. “Het is heel bijzonder om hierbij aanwezig te mogen zijn. Wetenschappers zijn doorgaans niet de eersten die de straat op gaan om te protesteren, dus dat dit nu wel gebeurt, wil echt wat zeggen. Wetenschap moet zich meer verbinden met de maatschappij. Alleen op die manier creeëren we de steun om wetenschap te blijven financieren en te stimuleren, zodat we ook in de toekomst nog met innovatieve ideeën kunnen komen.”
Stilte verbreken
Ook de rector magnificus van de VU, Vinod Subramaniam, spreekt tijdens de afsluiting. In een persoonlijke speech, waarin hij zijn eigen pad in de wetenschap toelicht, roept hij op tot een viering van kennis en wetenschappelijke methodes en om nooit de nieuwsgierigheid te laten varen.
“Nu vrijheid en vertrouwen in de wetenschap onder druk staan, moeten we de stilte verbreken en ons uitspreken”, zegt Subramaniam. “Laten we gezamenlijk de waarde van wetenschap benadrukken. Maar laten we ook erkennen dat we als wetenschappers de verantwoordelijkheid hebben om in gesprek te gaan met het grote publiek, het onze verhalen te vertellen en ons te laten inspireren door zijn feedback.”
“Vandaag nemen we de eerste stap”, aldus Subramaniam. “Morgen nemen we er nog een en zo gaan we elke dag vooruit, net zolang tot er verandering is.”