Nog eens drie opleidingen geneeskunde overwegen het ‘cum laude afstuderen’ te schrappen, zoals eerder aan de VU gebeurde. Ook elders worden vraagtekens geplaatst bij de prestatiedrang die ermee gepaard gaat.
Wat is cum laude?
Het is een aantekening op het diploma van een student die excellent heeft gepresteerd. Hoge cijfers halen, daar begint het mee. Maar wat is hoog genoeg? Het verschilt per opleiding en per instelling.
Sommige universitaire opleidingen zijn tevreden met een gemiddelde van een 7,5. Andere eisen een acht of hoger. En tellen herkansingen mee? Ook daarover verschillen de meningen. Hogescholen hanteren vaak dezelfde regels voor al hun opleidingen, maar het kan per hbo-instelling verschillen.
Kijken werkgevers naar ‘cum laude’?
Een goede cijferlijst lijkt wel enige invloed te hebben op het salaris na de studie. In zeer competitieve werkvelden kan een cum laude helpen om net iets meer kans te maken dan de rest. Bijvoorbeeld in de strijd om schaarse opleidingsplekken voor medisch specialisten. Misschien krijg je ook sneller een promotieplaats als je cum laude bent afgestudeerd.
Wat hebben de geneeskundeopleidingen tegen cum laude?
De UMC’s in Utrecht, Maastricht en Rotterdam denken erover om in navolging van de VU te stoppen met cum laude, bleek deze zomer uit een rondgang van dagblad Trouw. Het systeem zou de toch al hoge prestatiedruk onder studenten alleen maar aanwakkeren.
Pim den Boon van belangenorganisatie De Geneeskundestudent ziet cum laude als symbool van ontspoorde prestatiedruk. Den Boon: “Bij geneeskunde worden de extremen meteen zichtbaar. Het begint al bij de selectie. De opleidingen pakken er een type student uit dat al van meet af aan bezig is met presteren. Combineer dat met vaak zware praktijkstages en de onzekerheid van subjectieve beoordelingen van coschappen en je krijgt een zeer strak keurslijf waar de student zich in moet wringen.”
Hoe zit het met cum laude bij promoties?
Ook daar is inmiddels flinke discussie over ontstaan. Dat komt mede door een studie van socioloog Thijs Bol van de Universiteit van Amsterdam. Die toonde aan dat mannen bij een niet nader genoemde universiteit tweemaal vaker cum laude bleken te promoveren dan vrouwen. Bol: “Bij promoties buigt een klein groepje wetenschappers zich over een proefschrift. Dat is een groot verschil met cum laude in een bachelor- of masteropleiding: er is maar één toetsmoment. In de wetenschap hebben we bedacht dat maar vijf procent van de promovendi cum laude mag krijgen, maar de definitie van wie excellent is is erg subjectief. Juist omdat het om één subjectieve beoordeling gaat kan je het mijns inziens beter afschaffen.
Hoe zit het bij andere studierichtingen?
Het Interstedelijk Studenten Overleg vindt cum laude ook daar niet zo zinnig. Het leerproces moet centraal staan en niet de prestatie, meent bestuurslid Jorgen Blom. Uit medezeggenschapsraden klinkt volgens hem al langer kritiek. “We moeten de stressfactoren voor studenten proberen te verminderen in alle studierichtingen in het hoger onderwijs, en het afschaffen van cum laude hoort daarbij. Natuurlijk kun je als student naar hoge cijfers streven, maar het predicaat cum laude verhoogt de druk, in een tijd waarin we daar juist vanaf moeten.”
In het hbo lijkt de discussie wat minder te spelen. Studenten zijn er minder met cum laude bezig. Hogescholen vinden het wel leuk om studenten die cum laude afstuderen in het zonnetje te zetten.