De voedselprijs gaat de komende tien tot twintig jaar verdubbelen, verwacht milieuwetenschapper Harry Aiking, “en Nederland is zich nauwelijks bewust van de problemen die dat kan opleveren.”
Met honger naar bed
“Zo’n vijf procent van de Nederlanders gaat nu al met honger naar bed en dat aantal zal de komende jaren alleen maar toenemen”, vertelt milieuwetenschapper Aiking. Door de groeiende middenklasse in opkomende economieën als China, Brazilië en India groeit de wereldwijde vraag naar voedsel sterk en daardoor stijgt de prijs. Vooral vlees zal duurder worden. Maar het bewustzijn dat voedselzekerheid op de korte termijn een issue kan worden, is er nauwelijks in Nederland, vindt Aiking, ook niet bij de overheid. Om het onderwerp onder de aandacht te brengen, organiseert hij de debatreeks Voedsel voor tien miljard?.
Boter, kaas en eieren
Een van de dingen die zal moeten veranderen, is dat we minder vlees moeten gaan eten. Dat is overigens ook beter voor onze eigen gezondheid. “Nederlanders krijgen gemiddeld een derde te veel dierlijk eiwit binnen”, vertelt Aiking. En we consumeren het minste plantaardige eiwit van Europa. Dat komt overigens niet alleen door vlees, maar vooral doordat we zo veel melkproducten eten. We blijven het land van de boter, kaas en eieren.
Eiwitten in koffie
“Mensen hebben vaak geen idee waar eiwitten in zitten”, vertelt Aiking. “Zoals in koffie bijvoorbeeld. Koffie wordt gemaakt van bonen en bonen zijn eiwitrijk. Van dat lage aandeel aan plantaardige eiwitten in het Nederlandse voedselpatroon, komt ook nog eens tien procent voor rekening van koffie.”
Wat vindt Aiking van al die dieetgoeroes die juist zeggen dat je meer eiwitten en vetten moet eten en moet oppassen met koolhydraten? “Dat is onzin, een modeverschijnsel. Binnen de wereld van de voedselwetenschappers is er redelijke consensus over wat gezond is en een dieet met erg veel eiwitten is niet gezond. Er zijn inderdaad dissidenten en die krijgen disproportioneel veel aandacht.”
Huiverige overheid
Hoe krijg je mensen zover dat ze minder vlees gaan eten? Samen met zijn collega Joop de Boer onderzocht Aiking de bereidheid van Nederlanders om hun dagelijkse gehaktbal te laten staan. Uit het onderzoek blijkt dat sommige consumenten zich aangesproken voelen door acties als de uit Engeland overgewaaide Meatless Monday, terwijl andere veel meer zien in het principe ‘minder maar beter’. “Dat zijn heel verschillende groepen, met hele verschillende waarden en motivaties. Die moet je ook op een andere manier benaderen en tot nu toe gebeurt dat nauwelijks”, zegt Aiking.
De Nederlandse overheid loopt sowieso achter in haar actieve benadering van burgers over alles wat met eten te maken heeft, als je het vergelijkt met andere landen, vindt Aiking: “In Angelsaksische landen is de overheid veel actiever. De Nederlandse overheid is er heel huiverig voor om zich uit te spreken over voedingskeuzes van mensen.”
Dikke Britten
Wellicht is het probleem daar groter, zijn Britten ook dikker dan Nederlanders? “Dat klopt”, geeft Aiking toe. “Maar ook hier in Nederland zijn er genoeg problemen met eten waar we meer over zouden moeten nadenken, zoals het groeiende aantal mensen met obesitas en de stijgende voedselprijs die grote gevolgen zal krijgen voor armere bevolkingsgroepen.”