Studenten kunnen zelf wel bepalen welke opleiding bij hen past. Selectie aan de poort is nergens voor nodig, zeiden ze tijdens een debat over hoger onderwijs.
Tijdens het Onderwijscafé, georganiseerd door de Landelijke Studenten Vakbond (LSVb) en de VVD, werd vrijdag vooral gediscussieerd over selectie bij opleidingen met een studentenstop. Terwijl de meerderheid van de zaal daar fel tegen was, benadrukte VVD-senator en hoogleraar Jan Anthonie Bruijn dat er wel degelijk aanwijzingen zijn dat selectie aan de poort het studiesucces vergroot.
Volgens hem moeten we onze maatschappelijk verantwoordelijkheid nemen en onderzoeken hoe we jongeren kunnen behoeden voor de verkeerde studiekeuze. Er is immers wetenschappelijk bewijs dat selectie kan helpen, betoogde hij.
Krampachtige selectie
Er klonk weinig begrip voor zijn stelling. Volgens SP-Kamerlid Jasper van Dijk kennen we al veel selectie in het voortgezet onderwijs en hij wilde daar geen “krampachtige selectie aan de poort” aan toevoegen. Dat leidt enkel tot willekeur, zei hij.
Hij kreeg bijval van D66’er Paul van Meenen die stelde dat het vaak onmogelijk is om een helder beeld te krijgen van iemands kunnen. Kandidaten betalen soms duizenden euro’s aan bedrijfjes die hen helpen om door de selectie van hun gedroomde opleiding heen te komen. “Selectie moet plaatsvinden in het onderwijs zelf, zodat studenten de kans krijgen om iets te leren.”
Middelmatige pianist
Bruijn vertelde dat hij vroeger als verdienstelijk pianist niet werd toegelaten tot het conservatorium. “Waarom zou u daar als middelmatige pianist niet mogen studeren”, wilde een student van hem weten. Ongewenste uitval is een ramp, zei Bruijn, die de samenleving volgens hem jaarlijks zeven miljard euro kost. De student zelf komt later op de arbeidsmarkt en bouwt minder pensioen op.
De liberaal Bruijn bleef hameren op de maatschappelijk plicht om studenten te helpen met hun studiekeuze. Hulp is prima, maar waarom kan dat niet in de vorm van advies in plaats van selectie, vroegen studenten. Hun standpunt was helder: laat ons zelf de keuze maken, laat ons zelf ontdekken hoe de studie uitpakt en laat ons dan zelf fouten maken.
Goede bedoelingen
“Selectie wordt in dit debat als redding gepresenteerd, maar we kunnen de goede bedoelingen ook op een andere manier uitwerken”, zei Toske Andreoli die vrijdag de LSVb Scriptieprijs 2019 won. Voor haar Groningse masteropleiding filosofie en psychologie bestudeerde ze de relatie tussen student en instelling. Ze vindt dat er meer aandacht moet komen voor psychische druk bij studenten.
LSVb-voorzitter Carline van Breugel greep de scriptie aan om minister Van Engelshoven aan de tand te voelen over het bindend studieadvies, dat tot stress en prestatiedruk zou leiden. Het niet verkeerd om studenten achter de vodden te zitten, maar goede begeleiding staat voorop, zei de minister. “Het bsa mag geen verkapt mechanisme van selectie zijn. Ik geloof dat meer studenten succesvol kunnen zijn als ze meer tijd krijgen. Waarom zou je hun dat als samenleving dan niet gunnen?”