Academische vrouwen uit het hele land komen straks actievoeren op de VU, waar vandaag minister Jet Bussemaker spreekt op de opening van het academische jaar. “We gaan op een positieve manier pleiten voor meer genderdiversiteit op de universiteiten”, zegt Marijtje Jongsma, Ph.D. aan de Nijmeegse Radboud University.
Het wordt een gezamenlijke actie van de VAWO, de vakbond voor de wetenschap waar Jongsma voorzitter van is, de LNVH, het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren en het Promovendinetwerk Nederland. Jongsma mag niet zeggen wat ze precies gaan doen.
Allochtonen en minder validen
“We brengen allemaal onze eigen standpunten voor het voetlicht, maar de rode draad is meer diversiteit, ook wat allochtonen en minder validen betreft”, aldus Jongsma.
De Nederlandse academische wereld bungelt al vele jaren onderaan wat het aantal vrouwelijke hoogleraren betreft, rond 17 procent van het totaal. De VAWO pleit daarom voor quota. “Een van de belangrijkste oorzaken van het achterblijven van vrouwen is gender-bias, en pas als dertig procent van een bepaalde groep uit vrouwen bestaat, komt er een cultuuromslag.”
Gender-bias is een nauwelijks te benoemen bevooroordeeldheid jegens vrouwen. Hoe mooi hun cv ook is, bij een sollicitatie leggen ze het toch vaak tegen mannen af omdat die eerder leiderschapskwaliteiten worden toegedicht, of ‘potentie’. “Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld ook dat studenten docenten hoger inschatten als ze denken dat die een man is”, legt Jongsma uit.
Veel weerstand
Die gender-bias jegens vrouwen is er niet alleen bij mannen. Vrouwen beoordelen mannen ook positiever. “Vrouwen in benoemingscommissies zetten, helpt dus niet”, zegt Jongsma. “We weten dat er veel weerstand is tegen quota, en het is inderdaad een paardenmiddel, maar deze situatie was al zo toen ik zelf nog studeerde en het schiet anders niet op.”
Er zijn ook vrouwen tegen gender-quota, omdat ze bang zijn voor een stigma. “Ik zie het als een maatschappelijke taak van vrouwelijke hoogleraren om te laten zien dat ze hun positie te danken hebben aan hun merites”, reageert Jongsma. “Hun eigen ego moet wat dat betreft maar eventjes op het tweede plan.”
Onevenredig hoge druk
Jongsma heeft meer noten op haar zang. Behalve quota moet ook een onrechtvaardigheid uit de arbeidsvoorwaarden voor vrouwen: “Als je zwanger wordt, ben je vier maanden met verlof, maar daar staat maar een contractverlenging van drie maanden tegenover. En verder wordt er bij een beoordeling niet gekeken naar het aantal jaren dat een vrouw onderzoek heeft gedaan, maar of ze full-time inzetbaar is. Met twee kinderen thuis wordt de druk op vrouwen daardoor onevenredig hoog.”