Eerder deze maand besloot Wawoe naar Polen te rijden om studenten van de Taras Shevchenko National University in Kyiv op te halen. Hij was daar sinds 2013 gastdocent en maakte een plan met de vice-decaan van die universiteit om de studenten in veiligheid te brengen. Hier aan de VU zullen ze nu hun studieprogramma afronden. Sinds die eerste reis is Wawoe nog twee keer teruggegaan om groepen op te halen, de laatste is afgelopen zondag aangekomen.
Met deze groeiende groep studenten die naar Amsterdam komt, wordt de vraag naar woningen ook luider. En het is niet eenvoudig om in een stad die uit zijn voegen barst een vaste verblijfplaats te vinden, waar ze geen huur hoeven te betalen en die een geruststellende omgeving biedt om mogelijke traumatische ervaringen te verwerken.
Troost vinden
Na een lunch met de Oekraïense studentes en zijn psychologiestudenten van de VU vroeg Wawoe aan tweedejaars Ana Martins (33) en derdejaars Jil Beckmann (22) om te helpen bij het vinden van permanente huisvesting voor de Oekraïense studenten. Martins heeft een tentamen, dus Beckmann vertelt meer over hun inspanningen: “Ik weet nog goed hoe ik me voelde toen ik drie jaar geleden vanuit Duitsland naar Amsterdam kwam. Het was overweldigend, en dan kwam ik nog uit een veilige en stabiele plek. Het voelt goed om deze studenten bij de hand te kunnen nemen en iets terug te doen. En hen direct helpen is beter dan honderden euro’s aan goede doelen te doneren – dat kunnen studenten toch niet betalen.”
‘Het voelt goed om deze studenten bij de hand te kunnen nemen en iets terug te doen’
Beckmann en Martins hebben een Facebookgroep opgezet en een e-mailaccount (help.ukrainianstudentsvu@gmail.com) gestart waar mensen opties voor gratis onderdak naar kunnen sturen. En aan aanbod is geen gebrek, maar niet alles is even geschikt. “Het is moeilijk om aanbiedingen af te slaan, mensen willen gewoon helpen. Maar sommige dingen zijn te ver weg, of niet de ideale woonsituatie. Zoals een reizende student die zijn kamer aanbiedt, of een gezin dat een student in huis wil nemen. We plaatsen de studenten liever ergens samen zodat ze troost kunnen vinden bij elkaar.”
‘We plaatsen de studenten liever ergens samen, zodat ze troost kunnen vinden bij elkaar’
De studenten zelf hebben daar ook iets over te zeggen. Aan het begin van hun zoektocht zijn Beckmann en Martins met hen om de tafel gaan zitten om hun wensen te bespreken. Daar bleek dat twee van hen liever weg van de groep bij een gastgezin woonden, terwijl de anderen kozen voor het aanbod van het Student Hotel. Beckmann zegt dat Wawoe als psychologiedocent ook een goed idee heeft van wie waar zou passen. Ze spreken elkaar regelmatig over de telefoon om de wensen van de studenten te bespreken, de aanbiedingen die binnenkomen door te lopen en te delen wat zij denken dat het beste zou werken. “Het is nogal een puzzel.”
Buddy
Vooralsnog richten ze zich vooral op de VU-gemeenschap, ook vanuit veiligheidsoverwegingen. Het aantal meldingen groeit van (Oekraïense) vluchtelingen die in hun zoektocht naar hulp slachtoffer zijn geworden van mensenhandel. Beckmann: “We krijgen op dit moment geen aanbiedingen van onbekenden. Veel van de voorstellen komen van mensen die Kilian al kent. Maar we spreken van tevoren nog steeds met elk goede optie af en we bellen de studenten regelmatig om te kijken of het goed met ze gaat. We staan in nauw contact met ze.”
Nauw genoeg dat er vriendschappen ontstaan? Beckmann: “Niet zó nauw. Ik zou het geen professionele afstand willen noemen, het is meer dat we hier ook gewoon onze eigen levens hebben. We kunnen er niet 24/7 voor hen zijn. Het zijn eenendertig meiden, ze vormen eerder vriendschappen met elkaar dan met ons.”
‘Het zijn eenendertig meiden, ze vormen eerder vriendschappen met elkaar dan met ons’
Beckmann vergelijkt hun rol met die van een buddy voor eerstejaarsstudenten tijdens de introductieperiode. “Nu ze aan hun studie beginnen, kunnen we ze daarbij helpen. Alles gaat zo snel, ze zitten ook allemaal in een ander deel van hun studieprogramma, dus we proberen ze echt bij de hand te nemen. Wie gaat waar naartoe, hoe werkt Canvas [het virtuele leermanagementsysteem, red.] – dat soort dingen.”
Opvangmoeheid
De eerste groep studenten die in een kantoorgebouw verbleef, heeft onderdak gekregen in het Student Hotel en bij twee gastgezinnen, de tweede groep is in zijn geheel in een appartement geplaatst en de derde groep die net is aangekomen, zal zich eerst vestigen in het kantoorgebouw waar de eerste groep verbleef, om daarna naar een appartement te verhuizen.
Zijn Beckmann en Martins niet bang dat de mensen die deze schijnbaar permanente oplossingen aanbieden zich voortijdig zullen terugtrekken? Steeds meer mensen die in een plotselinge opwelling van filantropie besloten Oekraïense vluchtelingen op te nemen, ervaren nu iets dat al een naam heeft gekregen: opvangmoeheid ten opzichte van hun plotseling verkregen huisgenoten. Volgens Beckmann hoeven de studenten daar niet per se voor te vrezen, omdat ze kiezen voor huisvesting waar de studenten op zichzelf wonen. “Maar we vertellen de mensen die hulp bieden wel van tevoren dat hun huisvesting nodig is tot eind juni of juli. Het is vooral belangrijk dat de studenten een plek krijgen waar ze hun studiejaar kunnen afmaken zonder tussendoor de stress te hebben van het moeten zoeken naar een huis.”