Voormalig officier bij de Britse marine en ex-Love Island-kandidaat Marvin Brooks staat met een schort om in zijn keuken. Een vrouwelijke voice-over zegt honger te hebben, en dus loopt hij zijn 882.000 volgers door een recept voor een simpele pasta. Op de achtergrond klinkt soulmuziek, zijn keuken is gehuld in sfeerlicht.
Dingen waar mannen twintig jaar geleden nog voor ‘gay’ zouden worden uitgemaakt – je huid verzorgen, een dagboek bijhouden, in therapie gaan – worden steeds meer genormaliseerd en krijgen een groter platform op sociale media, merkt visagist en activist Matt Bernstein in zijn podcast op. Ook in populaire cultuur rukt deze ‘nieuwe’ representatie van mannelijkheid op, en moet het een naam krijgen: de soft guy.
De machoman vertolkte lange tijd de standaard mannelijke hoofdrol in (Hollywood)films. Journalist en filmcriticus Peter Canavese onderscheidt vier archetypen: de stoïcijnse man, de tough guy, het beest, en de Griekse God. In tijden van schaarste werd er steevast een blik Hugh Grants opengetrokken op het moment dat een filmscript om een zachte, enigszins stuntelige, emotioneel beschikbare man vroeg.
Inmiddels kent het grote doek meer soft guys, zoals Timothee Chalamets Elio in Call me by Your Name, Asa Butterfields personage Otis in Netflix-serie Sex Education en zo’n beetje elke rol van Michael Cera. Maar de rise of the soft guy wekt ook weer een oude discussie op over de onderliggende motieven van deze benaderbare, op het oog veilige man.
Wokefishing
Is die soft guy niet gewoon een fuckboy die zijn motieven beter weet te verhullen, vragen critici zich af. Brooks schrijft bij zijn kookfilmpje: ‘Make this for your partner and you’ll get maximum marks with minimal effort!’. De soft guy zoals die zich online manifesteert, gebruikt zijn kwetsbaarheid niet zozeer voor verbinding, maar als subtiele vorm van controle: empathie als manipulatiemiddel.
Mannen zien dat vrouwen niet meer vanzelfsprekend in katzwijm vallen voor de bronstige ridder op het witte paard, en passen dus een soort codeswitching toe door zich zacht op te stellen, zonder daadwerkelijk iets achter hun (hydraterende gezichts-)masker te veranderen. Dit wordt ook wel ‘wokefishing’ of ‘feminist baiting’ genoemd. Amerikaanse acteur Justin Baldoni voerde openlijk campagne tegen toxische mannelijkheid, presenteerde zich als bondgenoot van vrouwen en wordt nu beschuldigd van seksueel grensoverschrijdend gedrag en discriminatie. De vuistregel is inmiddels: een man die op een datingapp zegt feministisch te zijn, kun je beter wegswipen.
Zelfzorg
De soft guy-beweging wordt niet alleen aangegrepen om vrouwen het bed in te krijgen, sommigen zien er ook een verdienmodel in. In een door 60 miljoen mensen bekeken Instagram-filmpje neemt influencer Ashton Hall de kijker mee in zijn American Psycho-achtige ochtend vol zogenoemde selfcare. Om 4 uur ’s ochtends gaat hij in bad, gevolgd door push-ups, hij smeert om half 6 een bananenschil over zijn gezicht, daarna schrijft hij in zijn dagboek en doet hij een bokstraining. Tegen de tijd dat het 8 uur ’s ochtends is, heeft hij al drie keer gedoucht.
Kniediep in zijn routine vliegen de peperdure producten je om de oren. Een ijsbad voor je gezicht? Doen, maar dan wel met mineraalwater van Saratoga (3 dollar per fles). Een blok zeep is niet genoeg, je hebt ook een stoomreiniger nodig voor je poriën, en een LED-masker tegen rimpels. Opvallend in zijn filmpjes: de maaltijden, de komkommers voor zijn gezichtsbad, zijn zoveelste handdoek – het wordt hem allemaal aangereikt door een vrouw van wie alleen de arm af en toe in beeld komt.
Schijnbeweging
En daar lijkt de crux te zitten. Mannen claimen online hun soft guy era, maar de uitvoering ervan is performatief, terwijl traditionele rollen in de coulissen doorsluimeren. Waar de meeste influencers nog moeite doen hun motieven iets te verbloemen, laten minder bekende socialemediagebruikers die façade al achterwege. In talloze Instagram- en TikTok-filmpjes vertellen mannen – vaak zittend in geparkeerde auto’s – dat ze in hun soft guy era zijn, en dat het dus tijd is dat hun vrouwelijke partners de financiële lasten gaan dragen. TikTokker Lil Goodie (ja, echt) zegt in een filmpje dat de soft guy era zijn ogen opende. “Vrouwen willen langetermijnrelaties. Dan zit er maar één ding op: ze moeten ook voor de dates gaan betalen.”
Als ‘zacht zijn’ slechts een pose is, hoe serieus worden echte pogingen dan genomen, van bijvoorbeeld de mannen die een paar maanden geleden tijdens een avond van Emancipator in Amsterdam al knutselend hun mannelijkheid aftastten, de mannen die in stilte naar therapie gaan of van mannen die verlangen naar meer vaderschapsverlof? Die zijn niet flitsend genoeg voor het algoritme, en zo blijft het dominante beeld dat van de soft guy als strategisch imago: oppervlakkig, opportunistisch en tijdelijk. Het woord era suggereert namelijk ook dat het een trend is met een houdbaarheidsdatum. De vraag is of er daarna nog ruimte is voor de zachte man die het meent.