De VU zou de minst duurzame universiteit van Nederland zijn, blijkt uit onderzoek van studentennetwerk Morgen. Hoe is dat mogelijk?
Cock van der Linden is milieuadviseur van de dienst Arbo & Milieu. Die trekt de dienst Informatietechnologie aan haar jasje om erop aan te dringen dat de computers op de VU standaard worden voorzien van energiebesparende ‘powermanagement’.
“Maar bij die dienst hebben ze nu ook wel andere dingen aan hun hoofd, met de organisatie en alles. Bovendien zeggen ze daar: “Waarom zouden wij al die moeite doen voor energiebesparing, als de opbrengsten toch ten goede komen aan andere diensten?”
Geen structureel beleid
“Het probleem”, zegt Van der Linden, “is dat duurzaamheid niet in alle poriën van deze organisatie zit.”
Daarom is het duurzaamheidsbeleid aan de VU nogal ad hoc. “Een project dat door studenten wordt geïnitieerd, zoals de daktuin op het VU-hoofdgebouw, dat komt wel van de grond en er zijn wel allerlei inspanningen om energie te besparen, maar er is geen structureel beleid.”
De VU kwam in een onderzoek van het studentennetwerk Morgen als minst duurzame universiteit uit de bus. Morgen bepaalde dat aan de hand van een vragenlijst, die voor de VU is ingevuld door Van der Linden.
“In de categorie Management en Beleid scoren we bijvoorbeeld niets”, zegt hij. “We hebben namelijk wel het één en ander op papier staan, maar dat is niet openbaar gemaakt.”
CO2-uitstoot en energieverbruik
Duurzaamheid in het onderwijs, een andere categorie, leverde een score van vijftig procent op. “Op de vraag of duurzaamheid is ingebed in iedere opleiding, moest ik ‘nee’ antwoorden, hoewel de VU natuurlijk wel het Instituut voor Milieuvraagstukken heeft.”
Er waren ook vragen over de CO2-uitstoot en energieverbruik. De effecten kan de universiteit reduceren door te investeren in alternatieve energieopwekking en inkopen van ‘groene’ energie. “Maar de ingekochte ‘groene’ stroom wordt opgewekt door Scandinavische waterkrachtcentrales, en die mogen we van Morgen niet meerekenen”, aldus Van der Linden.
Bij elk nieuw project op de VU-campus wordt wel degelijk gekeken naar duurzame oplossingen. Zo wordt het geplande NU.VU-gebouw volgens Van der Linden “zeer duurzaam” en de nieuwe installaties in het te renoveren energiecentrum zijn “het beste wat er op dit moment te krijgen is.”
Tony Chocolonely
Duurzaam is ook het OZW-gebouw op de VU-campus, opgeleverd in 2006, en voorzien van onder meer waterbesparende kranen, energiebesparende verlichting en van het ingenieuze WKO-systeem, waarbij in de zomer koel grondwater wordt gebruikt om het gebouw te koelen, het opgewarmde water in de bodem wordt opgeslagen, om in de winter te worden gebruikt om het gebouwen te verwarmen.
De VU is ook de eerste ‘Fair Trade Universiteit’, een certificaat waarmee de VU laat zien veel aandacht te besteden aan zaken als slavenvrije chocolade en dergelijke. Maar die toekenning kreeg ze wel toen Eurest hier nog de cateraar was. Eén van de eerste zaken, die in het VU-restaurant niet langer te krijgen waren nadat Sodexo zich hier had gevestigd, was de Tony Chocolonely chocolade.
Wat duurzaam voedsel betreft, scoort de VU in het onderzoek van Morgen ook laag, 45 procent. Volgens Van der Linden botsen in de VU-restaurants de duurzaamheidsprincipes met de regels van de voedselveiligheid: “Vleeswaren en kaas worden bijvoorbeeld allemaal apart verpakt vanwege de hygiëneregels”, legt Van der Linden uit. En tja, die verpakkingen leveren weer veel extra belasting van het milieu op.
Meer dan energiebesparing
Duurzaamheid is meer dan energiebesparing en milieuvriendelijkheid. Duurzaam gaat ook over investeringen in de maatschappij, over ‘social return’. Bijvoorbeeld door mensen met een zwakke positie op de arbeidsmarkt in dienst te nemen. “Maar op dat gebied gebeurt weinig aan de VU”, weet Van der Linden.
Bij (Europese) aanbestedingen volgt de VU volgt de duurzaamheidsrichtlijnen van Pianoo, het ‘Expertisecentrum aanbesteden’ en die richt zich volgens Van der Linden voornamelijk op milieu en –energiebesparing. Aan het integreren van ‘social return’ in de richtlijnen wordt door het Expertisecentrum gewerkt.
Al die zaken zouden aangepakt en verbeterd kunnen worden als er een centrale autoriteit aan het duurzame roer kwam staan, denkt Van der Linden.
Verdwaald weeskindje
Met de dienst Communicatie en Marketing is Van der Linden bezig geweest met een website, waarop alle duurzaamheidsprojecten aan de VU inzichtelijk in kaart zouden worden gebracht. “Maar dat was twee jaar geleden, daar hoor ik ook niemand meer over”, verzucht hij.
Er moet een duidelijk beleid worden opgezet, vindt hij. En dat moet goed naar de buitenwereld worden gecommuniceerd.
Maar de VU heeft een boel op haar bordje liggen, de laatste tijd. Bestuurscrises, een overdaad aan media-aandacht, prestigieuze fusieplannen en de voortdurende strijd om een hogere waardering in de Nationale Studentenenquête laten weinig ruimte over voor duurzaamheid, het verdwaalde weeskindje op de VU-campus.