Woke brengt ons mooie dingen, maar mensen cancelen moeten we niet willen, zegt VU-hoogleraar Lietaert Peerbolte. Hij pleit voor een academische safe space.

U tweette een tijdje terug over academische vrijheid en ‘woke politiek correct gedrag’. Wat was er aan de hand?
“Als vertrouwenspersoon voor wetenschappelijke integriteit van mijn faculteit spreek ik ook collega’s die gekwetst uit de collegezaal komen omdat ze door hun studenten persoonlijk aangevallen worden. Studenten die een docent niet accepteren vanwege leeftijd, geslacht of geaardheid. Toen ik hier veertien jaar geleden kwam werken, was er een groep zeer conservatieve studenten die het niet accepteerden dat ze college kregen van een lesbische vrouw. Daartegen kwam gelukkig iedereen in opstand. Maar nu zie je hetzelfde mechanisme tegen witte mannen.”

Qua machtsverhoudingen zit er toch behoorlijk verschil tussen een lesbische vrouw en een witte mannelijke vijftiger…
“Dat is waar en ik vind het heel sterk dat woke de vinger op de zere plek van die scheve machtsstructuren legt en bijvoorbeeld ook de discussies begint over het teruggeven van gestolen cultuur-historische schatten uit bijvoorbeeld Egypte en Irak die in Europese musea staan. Wat ik minder goed vind, is het cancelen van mensen en dat is wat er gebeurt als je een docent niet accepteert omdat hij bijvoorbeeld wit, man en vijftiger is.”

Dat is niet tegen die man persoonlijk; hij staat voor een academisch curriculum dat nog steeds een erg eurocentrisch, wit en mannelijk wereldbeeld representeert.
“En daar hebben deze studenten een punt. Een mooi voorbeeld is wat er in mijn eigen college gebeurde. Ik begon aan een reeks over het boek The Historical Jesus en vroeg mijn studenten twee artikelen ter voorbereiding te lezen. Een van hen sprak me aan en zei: wacht even, u behandelt een boek van een witte mannelijke vijftiger en geeft twee artikelen op die elk ook door een witte mannelijke vijftiger zijn geschreven? Ik wierp tegen dat zowel het boek als de artikelen in de jaren 90 waren geschreven, maar dat de academische wereld ingrijpend veranderd is. Toch heeft die opmerking me aan het denken gezet. Door haar ga ik in een boek dat ik over Jezus aan het schrijven ben, ook een hoofdstuk opnemen over het feit dat hij een man was, en over de genderpatronen in zijn tijd.”

Kijk aan, dankzij woke! Soms is het gewoon nodig om dingen op de spits te drijven.
“Ik ben door die ervaring zeker niet beschadigd, en studenten mogen hun docenten ook best hard aanpakken. Alleen moet het gaan om de inhoud, en niet om wie je bent, dat jij je mond moet houden omdat je een witte man bent. Daarom moet de academie een safe space zijn waar iedereen hard is op de inhoud, maar zacht in de relatie. Zowel studenten als docenten moeten zich veilig voelen aan de VU. De academische ruimte moet een veilige ruimte zijn waarbinnen je af en toe uit de bocht kunt vliegen. Ik pleit voor een nieuw academisch convenant.”