Oudheidkundige Daan Nijssen, oud-student aan de VU, vindt dat het debat van afgelopen zaterdag over eurocentrisme versus afrocentrisme in de oudheidkunde moeizaam verliep. Dat schrijft hij in een bijdrage op de website van het afdelingstijdschrift van geschiedenis, CodexHistoriae.nl.
Volgens Nijssen had het afrocentrische standpunt tijdens het debat veel aanhangers en was er weinig oor voor de nuances en argumenten die VU-docenten Jaap-Jan Flinterman en Gerard Boter aandroegen. ‘Helaas zien veel afrocentristen achter elke kritiek op hun wereldbeeld een vooringenomen racisme, zelfs als docenten als Flinterman en Boter de moeite nemen dit beeld te ontkrachten. Dit maakt een vruchtbare discussie met hen helaas erg moeilijk.’
Meer klassieke beschavingen
Toch is Nijssen net als de afrocentristen van mening dat er in de oudheidkunde meer aandacht moet zijn voor andere klassieke beschavingen, zoals de Assyriërs, Perzen en Egyptenaren. ‘Dat de oudheidkunde is ontstaan in een wereld van eurocentrische denkers en zelfs gebaseerd is op eurocentrische aannames, is een stelling waar ik nog in kan komen’, geeft hij toe. ‘Echter, sinds de late twintigste eeuw is hier veel verandering in gekomen. Aan de VU is de studie oudheidkunde onder meer opgericht om de studie van de Grieks-Romeinse wereld en die van het Oude Nabije Oosten samen te brengen.’
Het debat droeg daar volgens hem niet genoeg aan bij. ‘De grootste teleurstelling van dit debat was dat de stemmingmakerij van (afrocentrische sprekers) Sandew Hira en Djehuti Ankh-Kheru door hun achterban met veel instemmende geluiden werd onthaald, terwijl elke stelling en elk argument van Flinterman en Boter dat hen niet beviel werd overschreeuwd. Dit roept de vraag op of hier wel sprake was van een echt debat en, nog belangrijker, of deze discussie de bevordering van ‘Ancient Global History’, zoals ik het voor nu even zal noemen, wel ten goede is gekomen.’
Zwarte mens miskend
VU-student Emma-Lee Amponsah initieerde het debat nadat ze bij het volgen van een minor vond dat ‘Oudheidkunde een ‘onvolledige, eurocentrische en racistische kijk geeft op de geschiedenis, waarin de zwarte mens miskend wordt voor zijn (enorme!) bijdrage aan westerse civilisatie.’
Je kunt het debat hieronder in zijn geheel terugkijken. Nijssens verslag is hier te lezen.