Werk college, bier cantus, huis jongste; allemaal fout. Steeds meer mensen schrijven een spatie in samenstellingen die in het Nederlands aan elkaar geschreven horen te worden. Vooral bij studenten zie ik het veel gebeuren. Maar hoe is het zover gekomen? En is het überhaupt een probleem?
Laten we eens met die eerste vraag beginnen. Een veelgehoorde verklaring voor de spatie-triggerfinger is de verengelsing van onze taal. De Britten schrijven zo’n beetje elke samenstelling los van elkaar (dus trigger finger in plaats van triggerfinger). Aangezien wij graag leentjebuur spelen bij de Engelsen, zo luidt de hypothese, smijten wij ook steeds meer van zulke onderbrekingen over de spatiebalk.
Internationalisering zal ongetwijfeld meespelen, maar persoonlijk denk ik dat digitalisering de hoofdoorzaak is. Onze generatie is namelijk de eerste die werkelijk al haar scripties, verslagen, werkstukken en essays schrijft op de computer. Elke taalfout die we daarbij maken wordt per direct voorzien van een gekarteld rood lijntje. Eén rechtermuisklik verder zijn we op de hoogte van de juiste spelling.
Een grote zege voor onze taal, zou je denken. Maar de spellingcontrole van Word of de autocorrectie van Whatsapp heeft een achilleshiel: juist geschreven samenstellingen corrigeren zij ten onrechte met een spatie. Dat komt doordat ze zo’n samenstelling vaak niet kennen, waardoor ze deze rood onderstrepen en voorstellen om haar op te knippen in twee losse woorden, die ze wel kennen. Omdat wij alle digitale spellingsuggesties inmiddels op de automatische piloot overnemen, internaliseren wij dus onjuist spatiegebruik.
Dan de tweede vraag: is het überhaupt een probleem? Nu in ieder geval nog niet. Tijdens je studie is spelling slechts een onbetekenende factor voor je cijfer, waardoor we geen reden hebben om hier nauwgezet op te letten. Sterker nog, als je een bepaald woordminimum moet halen, is het juist bijzonder handig om in elke zin een overbodige spatie te fietsen.
Maar vergis je niet, onjuist spatiegebruik kan grote gevolgen hebben. Na je studie ga je op zoek naar werk en als je sollicitatie dan toch al aan een zijden draadje hangt, maakt een spatie te veel net het verschil. Al die agrammaticale onderbrekingen zijn dus een regelrechte ramp; niet alleen omdat je eigenhandig meewerkt aan de verloedering van onze prachtige, bewerkbare taal, maar: eens pa tietjes loopt te vensteren amen.
Oeps, ik bedoel: een spatietje sloopt tevens tere namen. Zo zie je, onjuist spatiegebruik is niet zonder gevolgen.
Dit verschijnsel is veel ouder, zie voorbeelden uit de 18e eeuw: https://neerlandistiek.nl/2021/12/etymologica-slapper-de-malle-morstert-wat-zijn-die-engelse-koppelingen-oud/