Uit de coronamonitor blijkt dat medewerkers zich mentaal minder goed voelen en hun collega’s missen. Heeft de VU een oplossing?
“Onze kanalen voor online contact, zoals Zoom, zijn gericht op formele communicatie. Het zou fijn zijn als medewerkers elkaar online kunnen ontmoeten om gewoon te kletsen en tips en ervaringen uit te wisselen. We kijken naar mogelijkheden om dat informele contact in stand te houden.”
De hoge werkdruk, wat gaat de VU daaraan doen?
“Er moet aandacht zijn en blijven voor signalen van overvraging van je medewerkers, op alle niveaus. Het moet duidelijk zijn dat je iets ook níet kunt doen, ook als eenheid. En we moeten onze keuzes duidelijk zichtbaar maken. Bijvoorbeeld, op het overleg met alle besturen van faculteiten en diensten hebben we gezegd dat ze iedereen zoveel mogelijk moeten aansporen om met kerst echt twee weken niet te werken. Dat hebben we hartstikke nodig.”
Ook mensen die geen verlofuren meer hebben?
“We hebben eerder het omgekeerde probleem. Maar dit geldt inderdaad alleen voor mensen die nog genoeg vakantiedagen hebben en het kan niet voor iedere functionaris, helaas.”
Uit de coronamonitor blijkt ook dat leidinggevenden meer hulp willen bij het op afstand aansturen van hun medewerkers. Gaat de VU daar wat mee doen?
“We willen workshops en online colleges organiseren over leidinggeven op afstand en hoe je je team ontwikkelt en contact met elkaar houdt. We ontwikkelen ook een gespreksleidraad om leidinggevenden te helpen bij het individuele gesprek met medewerkers over bijvoorbeeld welzijn en de thuiswerkplek. Leidinggeven is niet alleen veranderd door de afstand, maar ook doordat de problemen van medewerkers veranderd zijn.”
Dat studenten eenzaam zijn, ziet de VU dat ook?
“In onderzoek zien we dat de meeste studenten zich echt goed aan kunnen passen en dat de situatie niet veel invloed lijkt te hebben op hun prestaties. Maar in december gaat een grootschalig onderzoek op de VU uit over studentenwelzijn, dan weten we meer. Ondertussen nemen we wel maatregelen tegen eenzaamheid, want dat is een hartstikke belangrijk probleem dat in de huidige lockdown nog erger kan worden. Daar maak ik me zorgen over.”
Wat voor maatregelen?
“We gaan de studenten goed monitoren. Voor de kerst gaat er een vragenlijst uit die we in januari willen rapporteren. En dat gaan we door de tijd heen herhalen. Want we gaan er ook vanuit dat we er op de universiteit niet meteen lol van hebben dat er een vaccin komt. Uiteraard proberen we er aan de andere kant voor te zorgen dat we zo snel mogelijk weer met heel veel mensen tegelijk op de campus kunnen zijn. Kort voor de lockdown was ongeveer dertig procent van de colleges on-site. Per dagdeel konden we 2500 studenten op de campus hebben. Dus dat is al best veel.”
Toch hebben veel studenten die ik spreek alleen online onderwijs, ook van kleine opleidingen.
“We proberen voorrang te geven aan bètastudenten, medische studenten en andere studenten die locatiegebonden onderwijs volgen, en aan eerstejaars studenten. Daarnaast organiseren de studieverenigingen veel activiteiten in kleine groepjes on-site, zodat studenten wel op die manier contact met elkaar kunnen hebben en met de campus. De lockdown gooit roet in het eten, maar we gaan er van uit dat we dit half januari weer kunnen voortzetten.”
Want dat missen mensen het meest, het informele contact, zonder dat er een doel achter zit.
“Vanaf januari gaan we daarom nog meer op studentenwelzijn inzetten en inspelen op wat uit die coronamonitor naar voren komt. Daarbij betrekken we ook Caring Universities. Dat is een groep universiteiten die extra maatregelen nemen voor studentenwelzijn. Zoals meer bewustwording van de balans die je moet maken tussen sociaal leven en je studie.”
Bewustwording, gaat dat over communicatie?
“Precies. Het is natuurlijk ook belangrijk voor studenten dat je een soort regelmaat en ritme houdt in je leven. Het kan heel schrijnend zijn als je iedere dag alleen maar van je bed naar je bureau beweegt en weer terug. We hebben daarvoor al sinds april het platform studeren en corona op VUnet. Daar kun je informatie vinden over thuis studeren, en hoe je jezelf gezond houdt, fysiek en mentaal. Ook de services van Caring Universities staan daar.”
Ik hoorde ook over een website voor buitenlandse studenten?
“We hebben onlangs speciaal voor internationale studenten het platform vu.nl/wellbeing gelanceerd. Zij zijn een groot zorgpunt. Het International Office is ook een buddyproject gestart, zodat internationale studenten in de kerstvakantie een buddy hebben. Daar zijn veel aanmeldingen voor.”
Maar een website, helpt dat echt?
“We horen terug dat dat heel, heel, heel goed helpt.”
Komen er ook meer fysieke colleges?
“Vanaf half januari zullen we weer proberen met allerlei maatregelen zoveel mogelijk onderwijsactiviteiten op de campus te laten plaatsvinden. Dat is een heel belangrijk element van ons beleid. We hebben bijvoorbeeld best veel studieplekken. Voor zelfstudie of tentamens, als je dat thuis niet kunt doen. Daar zijn zeshonderd plekken voor, dat is echt veel. Dat leidt ook tot meer verbondenheid en minder eenzaamheid. Die studieplekken blijven ondanks de lockdown open, in het hoofdgebouw ook tussen kerst en oud en nieuw.”
Maar je mag toch alleen komen als dat niet anders kan? Mensen zullen zich misschien toch wat geremd voelen om te komen.
“We proberen om die groepen waarvan de kans groot is dat ze het nu extra moeilijk hebben op een andere manier te benaderen dan de grote meute. Maar volgens mij voelen studenten zich gemiddeld genomen minder geremd om naar de universiteit te komen, als ze dat mogen, dan medewerkers. Ik denk ook dat de nood bij studenten vaak hoog is. Zeker als je alleen bent, moet je dat soort mogelijkheden hebben. We zeggen steeds: als er noodzaak is, doe het gewoon. Maar het is lastig dat we steeds zo’n dubbele boodschap moeten uitleggen.”
Ja, want 600 studieplekken op 30.000 studenten zijn er uiteindelijk maar weinig.
“Dat klopt. Maar ik heb de indruk dat het steeds ongeveer behoorlijk vol zit. Er staan geen rijen voor de deur en het is ook geen uitgestorven bende.”
Wanneer verwachten jullie dat we allemaal weer naar de campus kunnen?
“We zijn bezig met twee scenario’s. Op de lange termijn gaan we terug naar de campus, met blended onderwijs: het nieuwe normaal. Dat is niet alleen online, maar juist met volop ontmoeting op de campus. En op de korte termijn houden we er rekening mee dat er voor de zomer nog wat kan veranderen, als we sneltesten hebben of als het vaccin sneller gaat. Maar het hele tweede semester is alles ook online.”
Sneltesten op de VU?
“Dat is via de VSNU. Een paar instellingen, waaronder Groningen en het UMCG, kijken hoe ze sneltestfaciliteiten kunnen opzetten. Wij wachten hun resultaten af. De anderhalve meter blijft wel, dus we zijn nog aan het onderzoeken hoeveel studenten er dan extra zouden kunnen komen. Het moet wel meer opleveren dan we nu hebben.”