Die stiekeme peuk, half schuilend in een bloembak, onderweg naar de bushalte alvast je sigaret opsteken? De sluwe roker blijkt toch niet zo sluw. En de passief-agressieve ‘Fijn dat u hier niet rookt’-tegels op de campus niet zo accuraat.
En dus schreef een afdelingshoofd zijn medewerkers een mail waarin hij hen op het hart drukt echt alleen te roken waar dat is toegestaan: aan de overkant van de straat. Ook schrijft hij dat de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) binnenkort weer zal komen inspecteren. Wordt er dan nog onvoldoende gehandhaafd? Dan krijgt de VU een boete van tussen de 600 en 4500 euro. In navolging van zijn mail plaatste VU een bericht op haar site waarin ze oproept te voorkomen dat de ‘peukenzee’ op de campus uitbreidt.
Haag van rokers
In het streven naar een rookvrije generatie geldt vanaf 1 augustus 2020 voor alle onderwijsinstellingen een rookverbod op hun terrein. De VU besloot in aanloop daarnaar alvast twee maanden eerder op een rookvrije campus over te gaan, om naar eigen zeggen een voorbeeld te vormen voor de omgeving.
Toen het naderende verbod werd bekendgemaakt, had de medezeggenschap nog wel wat kritische kanttekeningen. Als er alleen aan de rand van de campus gerookt zou mogen worden, zou je steeds door een “haag van rokers” heen moeten. En is een verbod wel bestand tegen een zware verslaving? Kon de VU geen extra begeleiding bieden in het stoppen met roken, als onderdeel van “duurzaam personeelsbeleid”? Ook zette ze vraagtekens bij de handhaving. Extra bewakers zouden meer geld kosten.
Gedeelde verantwoordelijkheid?
Volgens een Facilitaire Campus Organisatie (FCO)-medewerker was de handhaving vlak na de invoering van het verbod goed te doen. In die coronatijd waren er sowieso minder mensen op de campus om in de gaten te houden. De beveiliging, gastdames- en heren en campushosts deelden toen, en ook nu, de handhaving.
Maar het was ook de hoop dat handhaving een gedeelde verantwoordelijkheid zou zijn van alle campusgebruikers. In de praktijk blijkt het aanspreken op elkaars rookgedrag alleen niet echt te gebeuren – wellicht ook omdat ze volgens de FCO –medewerker vaak een snauw krijgen als ze iemand vragen ergens anders te roken. “Er zijn rokers die zich van de domme houden, of die niet weten waar de grens loopt en na aanwijzing verplaatsen, maar sommigen zeggen ook dingen als: Rot op, bemoei je er niet mee, als je ze aanspreekt. Dat is heel vervelend.”
Ludieke acties
FCO had al het idee dat het slecht ging met het rookverbod en was bezig met plannen om handhaving aan te scherpen, maar willen dit na de officiële waarschuwing gaan “intensiveren”. Niet door extra mensen in dienst te nemen, maar door huidige bewakers, campushosts en gastpersonen in te zetten op plekken waar veel wordt gerookt: naast het energiecentrum, voor het NU-gebouw en op het bordes van het hoofdgebouw waar rokers schuilen voor de regen. Ook fietscoaches worden ingezet, met als mogelijke bonus dat je onhandig geparkeerde fiets de komende tijd niet meteen ergens anders wordt verstopt.
Rond de campus komt een tijdelijke lijn, om duidelijk te maken vanaf waar roken wél is toegestaan. Er komen klapborden, beachvlaggen en posters met herinneringen aan het rookverbod. Naast deze “serieuze acties” wil FCO ook wat “ludieke ideeën” gaan uitvoeren. Wat dat zijn, wil de medewerkster nog niet kwijt.
De NVWA controleert bij een bezoek overigens niet op de aanwezigheid van rokers, maar of er voldoende wordt gehandhaafd. De campushosts krijgen hesjes aan met ‘rookvrije campus’ erop, om te laten zien dat de VU zich in het zweet werkt. “Als de NVWA langskomt en er wordt nog steeds gerookt, kunnen we dan tenminste laten zien wat we in de tussentijd allemaal hebben gedaan.”
Ik zou ook is achter het W&N gebouw kijken. Daar komen niet-rokers al niet meer door de mist die er iedere dag hangt. Jammer van de picknicktafels bij de tuinzaal bijvoorbeeld, die nu het vaste honk van Homij zijn.