Van de veertien mensen die op de eenheid woonden waar in februari grote brand uitbrak, wonen er nu nog maar vier. De meesten zaten aan het einde van hun studie en dachten er al over om te verhuizen en de brand was de druppel, vertelt bewoner Roos Wijker (19). Na de brand had niemand behoefte om met de media te spreken. “Velen wilden alleen even snel een goeie headline halen waarin we Duwo een hak zetten.” Nu, bijna een jaar later, kan ze ook beter reflecteren op de situatie.
Psychologisch geschaad
Wijker was op de avond van de brand niet thuis en las in de app dat haar ‘huis in de fik’ stond. Haar huisgenoten probeerden de kamer waar een elektrische deken vlam had gevat eerst nog zelf te blussen, maar verlieten het gebouw uiteindelijk via de brandtrap. Wijker ging de volgende dag langs om spullen op te halen, en vertrok samen met haar eenheid voor een paar maanden naar de groene flat op Uilenstede terwijl hun verdieping weer woonklaar werd gemaakt.
‘Mijn huisgenoten slapen nog steeds slecht’
Hoewel ze er die avond zelf niet bij was, merkt ze een duidelijk verschil sinds de brand. “Met mijn huisgenoten hebben we afgesproken dat we pakketjes meteen naar onze kamer brengen. De gang is altijd leeg, we willen niet dat er ooit nog iets ligt. Ik merk echt dat m’n huisgenoten psychologisch zijn geschaad. Laatst had ik wat broodjes te lang in de oven laten liggen en toen ging het brandalarm af. Daar baalde ik zo van. Mijn huisgenoten krijgen echt een paniekaanval als het brandalarm afgaat. Ze slapen nog steeds slecht.”
Door de ramen gluren
Een verdieping hoger, op eenheid 431, zit de schrik er een stuk minder in. Die bewoners werden tijdens de brand in februari wel geëvacueerd, maar konden dezelfde avond nog terugkeren. Kort na de brand kwam Duwo elke dag langs om te controleren of de gang vrij was van obstakels. “Soms klommen ze zelfs op de brandtrap om door het raam te kijken of er iets stond. Dan kregen we een mail dat het voor de volgende ochtend weg moest zijn om een boete te voorkomen”, vertelt bewoner Joram van Zinderen Bakker (22).
Dat voelde een beetje alsof ze begluurd werden. Een woordvoerder van Duwo legt uit: vanwege de coronamaatregelen en om besmettingen te voorkomen, hebben we die controles een periode gedaan zonder de gangen te betreden. Maar we kondigen controles op brandveiligheid altijd aan om de privacy van bewoners te waarborgen.” Volgens de woordvoerder merkt Duwo op dat het belang van brandveiligheid steeds meer gedeeld wordt onder bewoners. In uitzonderlijke gevallen moeten ze nog wel voorwerpen verwijderen (een eenheid in de rode flat kreeg in september nog een boete voor 750 euro), maar ook dat gebeurt steeds minder.
Scheef beleid
Hoe leger de gangen, hoe voller de keukens. Duwo controleert alleen de gangen, in de keukens mogen bewoners doen wat ze willen. “Best scheef”, vindt Van Zinderen Bakker. De muren van de smalle woonkeuken zijn beplakt met bierviltjes, over de openstaande kastdeuren hangen theedoeken. De winkelkar die de bewoners gebruiken om vuilnis en flessen weg te brengen en die niet meer in de gang mag staan, staat nu geregeld midden in de keuken. “Als de oven nu in brand zou vliegen, weet ik niet welke kant we op moeten.” Op het plafond hangt een lege houder zonder brandalarm. “O ja”, zegt Van Zinderen Bakker, “die haalden m’n huisgenoten weg om te blowen, maar daarna zijn ze hem kennelijk vergeten terug te hangen.” Een bekend probleem volgens Duwo, waar ze ook na een tweede brand in juni op hamerden.
‘Als de oven nu in brand zou vliegen, weet ik niet welke kant we op moeten’
Volgens de Duwo-woordvoerder gelden de regels voor vluchtwegen niet in de keukens: “Wij richten ons op brandveiligheid die zorgt dat je snel naar buiten kunt en de brandweer erbij kan. In de keuken horen nou eenmaal gebruiksvoorwerpen. We kunnen moeilijk gaan zeggen dat mensen hun pepermolens moeten weghalen.”
Steriele gangen
Van Zinderen Bakker is blij dat Duwo de keukens niet leeghaalt. “De gangen zijn nu wel erg steriel geworden. Het lijkt net of er niemand woont.” In de witte gang wijst een grijs vierkant nog op de eerdere aanwezigheid van een prikbord. Ook de Heineken-vlag die de gang aan het trappenhuis uit het zicht onttrok, werd op aandringen van Duwo verwijderd. “Die was door het inslaan van de ruit tijdens de brand helemaal aan flarden gescheurd. Daar had ik toen op geschreven: De grote brand van februari 2021 – als een soort aandenken. Maar dat konden ze niet waarderen.”
De gang houden ze volgens Van Zinderen Bakker vooral leeg om een boete te voorkomen (25 euro per voorwerp dat weggehaald moet worden), niet omdat ze geloven dat dat de brandveiligheid helpt. “Als je over een paar schoenen struikelt bij een evacuatie, ben je ook gewoon een beetje een kluns.”
Ook vanuit Duwo vindt hij het beleid niet altijd even waterdicht. Naast ellenlange mails over brandveiligheid en aankondigingen van boetes is er volgens Van Zinderen Bakker weinig productieve communicatie vanuit de woningcorporatie. En de nieuwe deuren en ramen die na de brand overal geplaatst werden, stonden – tegen de regels van Duwo zelf in – wekenlang in het trappenhuis te wachten tot ze geplaatst werden. “We zijn scherp op het vrijhouden van de vluchtwegen, maar het zou kunnen dat de deuren in deze exceptionele omstandigheden tijdelijk in de gang hebben gestaan”, zegt de woordvoerder van Duwo. “We wilden alles zo snel mogelijk geleverd en op de juiste plek krijgen. Het ging om veel deuren, dat is een logistieke uitdaging.”
Op handen gedragen
Bewoner Wijker van de verdieping in de rode flat waar de brand uitbrak, is een stuk positiever over het contact met Duwo. “Na de brand werden we nog net niet op handen gedragen. Toen ik mijn sleutel haalde op hun kantoor kreeg ik meteen koffie aangeboden. Mijn huisgenoot kreeg een mok mee waarvan ze zei dat ze hem leuk vond. Ik kreeg een beetje het idee dat ze zich schuldig voelden. Na de brand kregen ze vanuit Duwo vaak ook de vraag hoe het ervoor stond met hun mentale gesteldheid. “Het was allemaal erg vriendelijk.”
‘Bezoekers zeggen ook weleens dat het hier nog naar rook ruikt’
In tegenstelling tot de eenheid boven haar, begrijpt Wijker ook best waarom Duwo zo streng controleert op het leeghouden van de gangen. “Tijdens een evacuatie ben je in paniek, dan kun je makkelijk over iets kleins struikelen.” Wel zouden zij en haar huisgenoten meer op de hoogte gehouden willen worden. De kamer waar de brand uitbrak is nog steeds onbewoonbaar. Het kozijn dat daar geplaatst moet worden, laat al maanden op zich wachten. Als ze Duwo mailen met de vraag om een update, weten ze daar vaak ook niet precies wie er over die zaak gaat; een antwoord blijft uit. “Bezoekers zeggen ook weleens dat het hier nog naar rook ruikt. Ik weet niet of dat gezond is. Duwo doet echt hard hun best, maar ik merk dat het contact iets afzakt. Dat zou ik wel weer terug willen.”
In de tussentijd gebruiken ze de verwoeste kamer om spullen neer te zetten tijdens feestjes.