Hoop is het thema van dit nieuwe academische jaar en bij de opening ervan, maandagmiddag in de VU-aula, was VVD-Kamerlid Eric van der Burg de hoofdspreker. Die keuze was volgens een VU-medewerker nogal opmerkelijk, schreef ze in een opiniestuk op Ad Valvas, aangezien Van der Burgs partij in de regeringscoalitie zit die eerder wanhopig stemt dan hoop brengt.
Neem alleen al de enorme bezuiniging op de wetenschap en het onderwijs die de regering in haar programma heeft staan van in totaal één miljard euro. Daardoor komen de urgente en maatschappelijk relevante initiatieven en projecten van VU-wetenschappers, waarvan er in de aula een aantal als “lichtpuntjes” voor het voetlicht werden gebracht, in onmiddellijk gevaar.
Vaandeldragers van verandering
Maar omdat Van der Burg niet in de regering zit maar in het parlement, en omdat hij bekendstaat als de VVD’er met een sociaal hart, werd de schrijver van het opiniestuk guilt by association verweten. Niet helemaal terecht, want Van der Burg steunt wel het coalitieakkoord waarin niet alleen die bezuiniging op het onderwijs staat, maar ook tal van andere voorstellen die niet door iedereen even sympathiek worden gevonden.
Maar op de VU zei hij precies wat de mensen horen willen. Hij begon met het verhaal over de aidsepidemie in de jaren 80, die ook in Amsterdam huishield maar uiteindelijk werd bezworen dankzij de durf en inspanningen van eigenzinnige wetenschappers, waaronder Amsterdammer Joep Lange, omgekomen bij de Russische aanval op het passagiersvliegtuig MH17. Van der Burg prees Amsterdam en de Amsterdammers en vooral de jeugd en jonge wetenschappers als “vaandeldragers” van veranderingen ten goede.
Grote zorgen
Die mentaliteit is nu weer nodig, zei hij, want hij maakt zich grote zorgen over de samenleving. “Mensen keren zich steeds verder van elkaar af”, zei hij. Hij betreurt het dat de lhbti+-gemeenschap, die juist in Amsterdam liefdevol was opgenomen, nu door zoveel jongeren wordt afgewezen, dat minderheden in de verdrukking komen en hij noemde de polarisatie tijdens de coronacrisis, bij de discussie over Zwarte Piet (hij benadrukte dat hij blij is dat er met deze vorm van “blackface” wordt afgerekend), de boerenprotesten, de klimaatprotesten en de protesten over “conflicten die op andere plekken op de wereld plaatsvinden”.
Gaza dus. Dat was meteen de enige verwijzing ernaar, want de VU had nogal vergaande maatregelen genomen om te voorkomen dat iemand de opening zou kunnen verstoren met een Gazaprotest. De beveiliging was opgevoerd en mensen kregen alleen toegang met een naamsticker en een QR-code.
Tegelwijsheden
Hoe dan ook, die Amsterdamse wil tot positieve verandering stemt hoopvol, volgens Van der Burg. Maar daarvoor is wel het inzicht nodig dat “jouw zicht op de werkelijkheid niet het enige zicht is”, zei hij, en er volgde een hele reeks van dergelijke tegelwijsheden: “Je grootste tegenstanders zijn ook je belangrijkste kompanen”; “Principes zijn belangrijk, maar met principes alleen kom je er niet”; “Het is nodig om water bij de wijn toe doen” en “Gezag is dat je weet welke belangen je beschermt, maar dat je ook inziet dat anderen hún belangen willen beschermen.”
Misschien had Van der Burg het opiniestuk op Ad Valvas gelezen en was dit zijn reactie erop. Hij kreeg er een staande ovatie voor.