De medezeggenschapsraden van hogescholen dreigen de begroting van komend jaar te blokkeren als hun instellingen een onderzoek van de Rekenkamer tegenhouden. Op de universiteiten zijn ze afwachtend.
De Rekenkamer wil onderzoek doen naar de extra uitgaven aan onderwijs van honderden miljoenen euro’s die hogescholen en universiteiten hebben toegezegd. Tussen 2015 en 2017 zouden ze vooruitlopen op de opbrengst van het nieuwe leenstelsel: het afschaffen van de basisbeurs moet in de toekomst honderden miljoenen euro extra opleveren voor het hoger onderwijs.
Maar hebben de instellingen werkelijk meer geïnvesteerd, wil de Algemene Rekenkamer weten en konden de medezeggenschapsraden, dankzij het instemmingsrecht op de hoofdlijnen van de begroting, ook meebeslissen over de precieze besteding van de miljoenen?
Krampachtige werkgevers
De verenigingen van universiteiten en hogescholen vinden dat belangrijke vragen, maar hebben grote bezwaren tegen de gekozen onderzoeksmethode. De Rekenkamer wil namelijk dat mr-leden het onderzoek deels zelf gaan uitvoeren. Dat leidt tot belangenverstrengeling, menen de instellingen. Een slager laat je ook zijn eigen vlees niet keuren.
De Vereniging van Medezeggenschapsraden van Hogescholen (VMH) is juist enthousiast over de experimentele aanpak en vindt dat de werkgevers krampachtig reageren. “Iedereen in onderwijsland heeft de mond vol van het versterken van de medezeggenschap. Als puntje bij paaltje komt, zou een meer autonoom functionerende medezeggenschap opeens ‘gekleurde’ informatie genereren”, staat in een persbericht te lezen.
Studenten willen meedoen
De VMH “kan zich voorstellen” dat raden dit najaar hun instemming met de begroting onder meer laten afhangen van de medewerking van hun college van bestuur aan het onderzoek van de Rekenkamer.
Bestuurder Gijsbert Brinkman van het Studenten Overleg Medezeggenschap (SOM) wil zover niet gaan, maar ook hij zou het jammer vinden als het onderzoek van de Rekenkamer niet doorgaat. “Onze achterban wil graag meedoen en studenten hebben zich er massaal voor aangemeld. Het grote voordeel van de nieuwe methode is dat medezeggenschappers precies weten hoe het toegaat binnen hun instelling. Ze kunnen dus gerichtere vragen stellen dan onderzoekers van buiten.”
Hij is niet bang dat de slager zijn eigen vlees gaat keuren. “De onderzoekers van de mr moeten volgens een strak protocol te werk gaan. Ook achteraf beoordeelt de Rekenkamer of het allemaal op de juiste manier is uitgevoerd.”
In gesprek
Universiteitenvereniging VSNU is intussen hoopvol gestemd. Een woordvoerder laat weten dat er constructief overleg plaatsvindt met de Algemene Rekenkamer. Er zijn volgens hem genoeg manieren om de verschillen te overbruggen. Volgende week zijn er gesprekken met de studentenbonden. Medio december moet er meer duidelijkheid zijn.
Lovum, de landelijke vereniging van universitaire medezeggenschapsraden in oprichting, reageert afwachtend. “We kijken even aan hoe de gesprekken tussen de VSNU en de Rekenkamer gaan verlopen”, zegt voorzitter Rien Wijnhoven, “en we inventariseren wat de raden hiervan vinden.”