Wat ga je precies doen als beeldbreker?
“Het programma Van Gogh Verbindt nodigde ons uit om na te denken over hoe we meer jongeren naar het museum kunnen trekken. Vanuit die brainstormsessie is het idee van de beeldbrekers ontstaan. Wij zijn geregeld bij vergaderingen om zo ons perspectief te kunnen delen. Laatst ging het over familiedagen in het museum en hoe we die kunnen verbeteren. Ik kon me herinneren dat we vroeger in de Kampioen vaak acties zagen voor museumbezoeken. Het Van Gogh is nu een samenwerking met hen aangegaan. Je merkt dus dat ze echt iets doen met onze input.”
“Zo nu en dan krijgen we ook de kans om workshops te organiseren en rondleidingen te geven. En soms zullen we ook verantwoordelijk zijn voor het cureren van kunst. Een groep beeldbrekers heeft net vier schilderijen uitgekozen die tentoongesteld worden. Daar vertellen zij dan zelf een verhaal bij.”
In dit vierjarige leertraject zoekt het Van Gogh Museum naar manieren om relevanter te worden voor Amsterdamse jongeren met een biculturele achtergrond. ‘Beeldbrekers’ is een van de deelprojecten.
In welke zin denk je dat kunst nu niet inclusief genoeg is? Worden jongeren met een biculturele achtergrond te weinig aangesproken als doelgroep van musea, of is er te weinig werk van diverse kunstenaars te zien?
“Allebei. De kunstwerken in het Van Gogh spreken jongeren met een biculturele achtergrond minder aan. Het museum zou wat meer moeite mogen doen om hun kunst op zo’n manier over te brengen dat het een diverser publiek aanspreekt, maar ook om kunst van hedendaagse biculturele kunstenaars tentoon te stellen. Er zijn wel plekken waar andere kunst dan van Van Gogh wordt gehangen, maar die is bijna nooit van een kunstenaar met een biculturele achtergrond. Van Goghs kunst zelf kunnen we als beeldbreker niet veranderen – dat is ook niet ons doel – maar wel hoe erover wordt gepraat. Een rondleiding kun je op verschillende manieren geven. Iemands achtergrond kan daarop van invloed zijn.”
“Het museum geeft alleen feiten, er wordt weinig gesproken over het persoonlijke verhaal van Van Gogh – zijn mentale gesteldheid, de band met zijn familie. Jammer, want dit is juist wat jongeren trekt. Door die dingen meer uit te lichten, kunnen jongeren zich beter vinden in zijn kunst en relateren met hem als persoon.”
Jij hebt de rondleiding verzorgd van de kledingcollectie Daily Paper x Van Gogh. Hoe zou jouw verhaal daarbij verschillen van dat van iemand zonder biculturele achtergrond?
“Elke beeldbreker heeft een eigen verhaal, dat geeft een draai aan een praatje. Bij de expositie van Daily Paper sprak ik bijvoorbeeld over de jongens die het oprichtten. Ze hebben alle drie een biculturele achtergrond en het was niet vanzelfsprekend dat ze de modewereld in zouden gaan. Je kunt je voorstellen dat zij tegenslagen hebben gehad. In zo’n verhaal kun je dan ook je eigen struggles delen bijvoorbeeld.”
Herken je dat soort struggles?
“Ik ben zelf Bosnisch, maar wel hier geboren. Het negatieve zelfbeeld bij biculturele jongeren ontstaat vanuit een overtuiging dat zij bepaalde hogere posities niet zouden kunnen bekleden. Ze hebben weinig rolmodellen of worden niet genoeg gestimuleerd. Ze geloven niet in hun eigen kunnen. Dat vind ik jammer om te zien, want ze zouden zoveel kunnen bereiken.”
Is er iemand die voor jou persoonlijk daarin een beeldbreker is geweest?
“Als ik naga wie een beeldbreker voor mij is, dan denk ik aan een persoon die ergens de eerste is geweest. Iemand die tegen de stroom ingaat. Dan denk ik aan mensen als Jesse Owens, een zwarte man die vier gouden medailles won op de Olympische Spelen in Berlijn. Ondanks het racisme in zijn tijd heeft hij toch doorgezet en is hij naar de Spelen gegaan. Of Ron Stallworth, de eerste zwarte detective, hij infiltreerde in de Ku Klux Klan. De eerste vrouwelijke miljonair van de VS was ook zwart – rond 1960. Dat was een ontzettende die-hard mannenwereld. Die vrouw is keihard tegen de stroom ingegaan om te gaan doen wat ze zelf wilde: zakenvrouw worden.”
En wat zou jíj later willen?
“Ik wil biologielerares worden. De biculturele jongeren zou ik graag een duwtje in de rug willen geven.”
Zou je jezelf dan als voorbeeld zien voor hoe het wél kan?
“Ik wil niet zeggen dat ik het heb gemaakt, ik ben nog nergens. Maar ik heb best veel gedaan in de afgelopen jaren. Je moet gewoon doen waar je van houdt – dat zou het voorbeeld zijn dat ik meegeef.”