Spijkerboer noemt zichzelf een “niet-Joodse, extreem Nederlandse persoon” wiens ouders in de Tweede Wereldoorlog hun Joodse klasgenoten weggevoerd zagen worden. Daardoor waren ze zich bewust geworden van hun verantwoordelijkheid, en was het besef doorgedrongen dat de gevolgen verschrikkelijk kunnen zijn als je zwijgt bij onrecht.
Dat verantwoordelijkheidsgevoel heeft Spijkerboer van zijn ouders overgedragen gekregen en hij zou zich dus moeten uitspreken over Israëls wandaden, want dat er in Gaza een genocide gaande is, dat lijdt voor Spijkerboer geen twijfel. “Maar als ik me uitspreek, voelt dat toch alsof je een man bent die zijn vrouw slaat en haar zegt dat ze lief moet zijn tegen haar kinderen”, aldus Spijkerboer. “Ik ben niet de aangewezen persoon om haar dat te zeggen.”
Misplaatst
Spijkerboer zei er meteen bij dat het misschien een rare vergelijking is, maar iemand in het publiek, een Argentijn, zei dat hij het een goede vergelijking vond. Het was hem opgevallen dat Nederlanders bij het horen van de naam “Argentinië” vaak over nazi’s beginnen. “Ik vind dat behoorlijk misplaatst, want juist veel Nederlanders hebben met de nazi’s gecollaboreerd. Maar ik heb gemerkt dat Nederanders dat nooit goed onder ogen hebben willen zien en dat schokt me wel.”
“Nederlanders accepteren over het algemeen niet dat het een aandeel heeft in de Holocaust”, zei iemand anders. Er werd opgemerkt dat de Holocaust in Nederland een aura van sacraliteit heeft. “Juist vanwege dat verleden moeten Nederlanders zich uitspreken”, aldus weer een andere aanwezige. “Waarom moeten de Palestijnen betalen voor wat Europa de Joden heeft aangedaan?” klonk het.
Hoogleraar mondiale economische en sociale geschiedenis Pepijn Brandon, van Joodse komaf, zei dat veel kritiek op Israël wordt afgeserveerd als antisemitisch. “Antisemitisme wordt als stok gebruikt door mensen die je niet hoort als het om écht antisemitisme gaat”, aldus Brandon. “Als het schuldgevoel over de Holocaust oprecht is, moeten ze iets ondernemen tegen echt bestaand antisemitisme.”
Boycot
Brandon en Spijkerboer waren bij elkaar gezet om met elkaar te praten over een academische boycot van Israël. Brandon is daar onverkort voor, Spijkerboer heeft zijn bedenkingen uiteengezet in een recent opiniestuk in De Groene Amsterdammer. Hij is altijd ingegaan op uitnodigingen van Israëlische collega’s om te komen spreken over Eritrese en Soedanese vluchtelingen, die door rechtse Israëliërs worden gezien als bedreiging voor het Joodse karakter van de staat. Zulke optredens leidt hij altijd in met een kritische opmerking over de onderdrukking van de Palestijnen, wat hem vaak op vijandelijkheden komt te staan.
“Maar ik had dat dus niet kunnen doen onder een boycot”, aldus Spijkerboer, die zei dat hij weer zou gaan bij een volgende uitnodiging. Hij is ook tegen een boycot van Israël door de VU omdat hij vindt dat universiteitsbestuurders zich niet horen te bemoeien met wie onderzoekers omgaan, en omdat de kans bestaat dat de huidige rechtse regering dat als een excuus zal zien om zich ook te bemoeien met de contacten die een universiteit onderhoudt.
Slim en creatief
Brandon wees op het effect van de boycot van Zuid-Afrika, die volgens hem een einde aan de Apartheid heeft bewerkstelligd. Ook wees hij op het feit dat een overweldigende meerderheid binnen de Palestijnse academische gemeenschap heeft gevraagd om zo’n boycot. “De Palestijnen doen een beroep op ons als maatschappij, omdat ze van onze regeringen niks te verwachten hebben”, aldus Brandon.
Dat betekent niet dat individuele academici geen contact zouden kunnen hebben met Israëlische collega’s, of niet zouden kunnen bijdragen aan evenementen tegen het Israëlische Palestijnenbeleid. “Wetenschappers zijn in het algemeen slim en creatief genoeg om bij te dragen aan verandering zonder dat er sprake is van formele samenwerking”, zei Brandon. “De contacten met oppositionele wetenschappers moeten juist worden uitgebreid.”
Einde van Israël
Hoewel Brandon en Spijkerboer het over de roep om een boycot niet helemaal eens zijn en Spijkerboer ook kritisch is over het feit dat de vrienden van de Palestijnen zwijgen over de kwalijke rol van Iran en het feit dat 7 oktober een aanslag was ‘waar Anders Breivik een punt aan kan zuigen’, was er over de Palestijnse kwestie en de manier waarop de VU ermee omgaat voornamelijk overeenstemming.
Spijkerboer hekelde het verbod door het VU-bestuur van een bijeenkomst over Gaza in november vorig jaar en zei dat de medewerkers en de studenten de VU zijn, niet het bestuur. Hij en Brandon wezen ook op het kapen van het begrip “safe space” door de rechtse vrienden van Israël. Van oorsprong gebruiken activisten voor sociale rechtvaardigheid het begrip maar, schrijft Spijkerboer in De Groene, ‘het begint er nu op te lijken dat een panel waar geen geestverwant van het Cidi in zit een unsafe space oplevert’.
Het publiek, enkele tientallen studenten en medewerkers, was zeer divers. Zo was er iemand die niet per se tegen een boycot was, maar twijfels had omdat het doel hem niet helder was. Was dat nou een einde aan de onderdrukking van de Palestijnen of aan het bestaan van de Joodse staat Israël? Hij zei te vermoeden dat activisten daar expres vaag over zijn.
Thomas Spijkerboer is zich heel goed bewust van de Holocaust, maar hij noemt wat Israël in Gaza doet zonder enig feitelijk en juridisch argument een genocide. Als je je bewust bent van wat er tijdens de Holocaust gebeurde, weet je ook wat een genocide is en dan kun je niet zo stellig beweren dat Israël genocide pleegt in Gaza.
Als dat het geval zou zijn, zou er immers in Gaza gebeuren wat er bijvoorbeeld in Amsterdam, Auschwitz en Sobibor met de Joden gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Er vallen veel burgerslachtoffers in Gaza, mogelijk is daarbij sprake van oorlogsmisdaden (disproportioneel militair geweld tegen burgers), maar dat is nog geen genocide zoals de Holocaust.
Misschien zouden academische juristen zoals Spijkerboer meer juridisch en historisch besef moeten tonen en rekenschap moeten afleggen van wat kenmerkend is voor de Holocaust en voor het militaire optreden van Israël. En ook van de antisemitische traditie om Joden zonder argumenten van de meest erge misdaden te beschuldigen.
If it looks like a duck and walks like a duck … wat er sinds 1948 gebeurt in Palestina lijkt toch wel heel erg op ethnische zuivering. De huidige bombardementen in Gaza zijn alleen de definitieve klap.
If it looks like a duck and walks like a duck … it might be a goose. Or a seagull. Or a video of a duck. Genocide is zo’n beetje de zwaarste misdaad die gepleegd kan worden, en daarnaast een enorm complexe juridische term. Ik geloof dat het goed zou zijn dat we een beschuldiging van zoiets op meer baseren dan hoe het eruit ziet via het schermpje van een smartphone of verhalen die we horen. Het vaststellen van de zwaarste misdaad die we kennen vergt (gelukkig maar) zeer secuur onderzoek. Om de daden van de Israëlische regering te duiden, begrijpen of veroordelen hoe je gelukkig ook niet te grijpen naar deze krachttermen. En de woorden die we gebruiken maken een verschil.
Voor de volledigheid: wat er gebeurt in Gaza vind ik verschrikkelijk (evenals de afschuwelijke aanval van Hamas op 7 oktober), en ik vind dat alle inspanningen vanuit ‘het vrije westen’ erop gericht moeten zijn dat zo snel mogelijk te laten stoppen (wat nu m.i. niet gebeurt). Ik geloof dat dat (juist) ook kan door secuur te zijn in onze woordkeuzes, nuances (en de bijbehorende onzekerheid) juist te omarmen en elkaar ruimte te geven om van mening te verschillen. Complexe situaties los je niet op de de complexiteit te ontkennen, maar door nieuwsgierig te zijn. Kunnen we best hier op de universiteit als het goed is 🙂
Mijn inziens helpt het niet om iets ‘complex’ te noemen, of om de aanval van Hamas (1000 doden?) en de aanvallen van Israel (+40.000) doden aan elkaar gelijk te stellen. Israel is sinds het is opgericht bezig met het verjagen, vermoorden en onderdrukken van Palestijnen. Voor de Palestijnen is dit niet complex en voor Palestijnen is er geen nuance. Alleen de partijen die het liefst willen dat er niks verandert hebben er baat bij om dit soort taal te gebruiken.
Goed stuk van een UvA docent : https://www.folia.nl/nl/opinie/163058/waarom-de-protesten-voor-palestina-en-niet-voor-de-slachtoffers-in-jemen-soedan-of-congo
Dit is linkdumpen. Graag inhoudelijke argumenten in eigen woorden. Daar mag dan best een link bij naar bronnen en/of aanvullingen.
Ik heb net een reactie verwijderd van Muad Dib waarin mensen er onder andere van beschuldigd worden iedereen die Joods is medeplichtig te verklaren aan wat er in Gaza gebeurt. Dit soort drogredenaties hebben geen ander doel dan het debat te vergiftigen en de boel op te hitsen. Dat wordt hier niet getolereerd. Breng inhoudelijke argumenten in op basis van wat er feitelijk is gezegd en doe het bij voorkeur onder je eigen naam. Bij voorbaat dank.
Je illustreert hiermee wel wat dit betoogt https://advalvas.vu.nl/campus-cultuur/over-israel-is-nauwelijks-een-gesprek-te-voeren-op-de-campus/ Je zult maar een tegengeluid durven uiten.
Dat niet alleen: ik beweerde precies het tegenovergestelde. Joodse studenten durven op- scholen universiteiten geen keppeltje meer te dragen. Ik heb op TV gezien, dat actievoerders tegen Joodse studenten riepen voor jou geen plaats op deze universiteit. Bij de Uva! Dat is de discours, van nu. Ik neem stelling tegen alles dat richting antisemitisme gaat. Leer lezen.