De conservatieve kenmerken van toxische masculiniteit zijn terug te voeren tot het christendom. En dat is niet zo verwonderlijk. Voor zowel God als de toxische man staat vrijheid gelijk aan uniformiteit. Toxische mannen zijn niet in staat om met een pluriforme samenleving om te gaan, en klampen zich daarom vast aan homogeniteit. Ze propageren rigide opvattingen over wat een man wel en niet mag zijn, en impliciet dus ook wat een vrouw moet zijn.
Zo noemt Trump de Bijbel zijn favoriete boek en de volgelingen van Andrew Tate geloven dat Tate een messias is. ‘Mensen zien Andrew Tate en zijn volgers vaak als iets politieks, maar in werkelijkheid ligt het dichter bij iets spiritueels’, aldus journalist Matt Shea in de documentaire Andrew Tate: The Man Who Groomed the World van regisseur Jamie Tahsin. ‘Veel jonge mannen zien Andrew Tate als een messiasachtige figuur die hen heeft gered uit de diepten van hun onzekerheden, hij is voor hen de sleutel tot geluk en tot het redden van de samenleving’, aldus Shea. De volgers van Tate zijn dwalende mannen die zich geborgen voelen onder de vleugels van een man die hen een simpele wereld schetst, en hen macht voorschotelt als een wortel voor een ezel.
Wie denkt dat toxische masculiniteit enkel buiten de academie speelt, vergist zich. Ook aan de VU is ze aanwezig. Bijvoorbeeld bij Marlon Uljee, de oprichter van Vrijmoedige Studentenpartij (VSP), zo blijkt uit een rapport van de verkiezingscommissie van de universitaire studentenraad. Hij voelt zich naar eigen zeggen niet thuis bij de VU en haar progressieve liberalen met een Pride-vlag voor het hoofdgebouw.
Afzetten tegen progressieve ideeën
Maar als je naar de oprichter van de VU kijkt, zou Uljee zich juist wél thuis moeten voelen aan de VU. Abraham Kuyper stichtte de VU in 1880, om wetenschap te beoefenen vanuit een christelijk wereldbeeld, dat wil zeggen: de man als hoofd van het gezin, de man als machthebber. Kuyper, met een standbeeld voor de VU-aula, was vanuit zijn Anti-Revolutionaire Partij tegen vrouwenkiesrecht en hij idealiseerde in zijn geschriften het vrouwbeeld als ‘dienstbaar, kuis en moederlijk’.
De strategie van VSP is niet anders dan die van Abraham Kuyper
De strategie van VSP is niet anders dan die van Abraham Kuyper, namelijk je eigen identiteit vormgeven door je af te zetten tegen progressieve ideeën. Het fundament van de VU is dus gebouwd op toxische ideeën over masculiniteit, dan is het niet zo raar dat de nazaten ervan zich manifesteren op deze universiteit. Zoals bijvoorbeeld ook Mark van Vugt, hoogleraar evolutionaire psychologie. Van Vugt schreef in een opiniestuk in De Telegraaf: ‘Een slimme meid heeft haar zwangerschap op tijd.’ Het lijkt op het eerste gezicht een onschuldige tip. Maar als je verder leest in het artikel schuilt er achter die zogenaamd goedbedoelde raad de impliciete boodschap: de verantwoordelijkheid voor het maken van kinderen rust op de schouders van vrouwen, en wel binnen traditionele rolpatronen. Die gedachte herinnert aan het oude Burgerlijk Wetboek, waarin de gehuwde vrouw tot 1956 juridisch handelingsonbekwaam was. Zonder toestemming van haar man kon ze geen arbeidsovereenkomst aangaan of zelfstandig handelen.
Benoem het probleem
Ea Høg Utoft, universitair docent Gender & Diversity Studies aan de Radboud Universiteit Nijmegen, onderzoekt sociale veiligheid op universiteiten. “Toxische masculiniteit wordt vaak niet expliciet benoemd op universiteiten. Wat opvalt, is dat degenen die binnen instellingen verantwoordelijk zijn voor sociale veiligheid en diversiteit vaak niet over de taal beschikken of ervoor kiezen die niet te gebruiken om structurele onderdrukking te benoemen. Termen als racisme, seksisme of toxische masculiniteit vermijden ze veelal uit angst voor polarisatie. Het gevolg is dat deze kwesties naar de achtergrond worden geduwd, verhuld in goedbedoelde maar eufemistische beleidsbegrippen.”
Er ontstaat een paradox: hoe kunnen we een probleem oplossen dat we niet durven te benoemen? Utoft vervolgt: “Er moeten dingen veranderen, want het fenomeen van mobilising masculinity is aanwezig. Je wordt niet uitgenodigd om te spreken, maar er wordt wel van je verwacht dat je om hun grappen lacht, dat is mobilising masculinity, de manieren waarop mannen in organisaties banden smeden die anderen uitsluiten.”
De structuren die toxische masculiniteit in stand houden moeten actief worden aangepakt. Dat begint bij taal, bij het durven benoemen van wat vaak onbenoemd blijft. En bij verantwoordelijkheid: mannen moeten elkaar aanspreken op toxisch gedrag. Het ongemak laten voelen door de man, benadrukt student Philosophy, Politics and Economics Sofia (21, die niet met haar achternaam in Ad Valvas wil). “Er is voor mannen een gebrek aan ruimtes om kwetsbaar te zijn. Voor mannen is het evengoed belangrijk dat normen over wie zij zouden moeten zijn, veranderen. Je uitspreken kan even ongemakkelijk zijn, maar op lange termijn vermindert het de kans dat het nog eens gebeurt.”
Dus voor iedereen, spreek je uit als je toxisch gedrag ziet of meemaakt. Want zoals de Amerikaanse dichter en activist Audre Lorde schreef: ‘Je zwijgen zal je niet beschermen.
Duizend druppels breken je
Op het eerste gezicht lijkt toxische masculiniteit nog onschuldig. Want het is meestal niet één grote duidelijke aanval, maar het zijn juist kleine herhaalde opmerkingen als: niet huilen, doe niet zo zacht of een echte man heeft controle. Steeds opnieuw diezelfde boodschap: je mag geen emoties tonen, je moet sterk zijn, je moet de baas zijn.
Het doet me denken aan een Chinese marteltechniek waarbij steeds weer een druppel water op precies dezelfde plek op iemands hoofd valt. Op het eerste gezicht lijkt het onschuldig, maar na verloop van tijd breekt het iemand mentaal. Toxische masculiniteit werkt net zo. Net als de voortdurende waterdruppels kan deze trage propaganda schade aanrichten. Niet alleen bij mannen zelf, die zich steeds meer afsluiten of onzeker worden, maar ook bij de mensen om hen heen.
Student Sofia vat het treffend samen: “Toxische masculiniteit is een systeem van waarden dat wordt gekenmerkt door een gebrek aan empathie en een hiërarchische machtsdynamiek waarin de één altijd boven de ander staat.” In haar Siciliaanse jeugd heerste het idee dat een man pas veel om je geeft als hij jaloers is. “Vrouwen zoeken daarom actief naar een jaloerse man, omdat ze dat zien als een teken van liefde.”
Hoer en madonna
Ik sluit af met twee persoonlijke voorbeelden. Vroeger vond ik de foto’s van Helmut Newton mooi, de vrouw als hypersensueel wezen. Nu irriteren ze me, want ik kan ze niet meer loskoppelen van een geïdealiseerd en statisch beeld van wat een vrouw moet zijn volgens de toxische man.
Dezelfde irritatie ervaar ik met de beroemde roman Anna Karenina van Leo Tolstoj, waarvan nu een voorstelling te zien is van het International Theater Amsterdam, inclusief kritiek op de toxische blik van Tolstoj. Deze auteur heeft me als jong meisje geleerd wat liefde is, althans dat maakte ik mezelf wijs. Nu lees ik er alleen nog maar honderden voorbeelden van toxische masculiniteit in terug. Nadat Anna is vreemdgegaan schrijft Tolstoj: ‘Ze had zo’n vreselijke misdaad begaan en haar schuld was zo immens dat haar niets restte dan zelfvernedering en het afsmeken van vergiffenis.’ Anna’s dood door de trein was geen zelfmoord, het was moord door de schrijvende handen van Tolstoj met zijn toxische kijk op vrouwen.
De vrouw als machteloos, ondergeschikt en kwetsbaar wezen is precies zoals de toxische man haar wil zien, zodat hij zichzelf kan definiëren als machtig, superieur, zonder kwetsbaarheid. De vrouw als hoer en madonna, een bijbels stereotyperend beeld dat toxische mannen uitbuiten om vrouwen te kleineren. In de christelijke traditie wordt Maria, de moeder van Jezus, verheven tot het ultieme voorbeeld van zuiverheid, gehoorzaamheid en maagdelijkheid. Daartegenover staat de zondige vrouw als symbool van moreel verval.
Een citaat van hierboven: “Wat opvalt, is dat degenen die binnen instellingen verantwoordelijk zijn voor sociale veiligheid en diversiteit vaak niet over de taal beschikken of ervoor kiezen die niet te gebruiken om structurele onderdrukking te benoemen. Termen als racisme, seksisme of toxische masculiniteit vermijden ze veelal uit angst voor polarisatie.”
Dat dansen om die hete aardappel maakt beleid krampachtig.
Noem gewoon man en paard.
Dat is wel zo duidelijk.
Taal is weliswaar niet mijn vakgebied maar wel een ding voor mij: ik schrijf namelijk fantasy romans.
Ik zeg altijd, taal is maar taal. Het kan ontroeren, het kan kwetsen.
Het gaat erom hoe je ermee omgaat. Ofwel: d eintentie.
Omdat ik de vrijheid van meningsuiting een warm hart toedraag, zoals deze is verankerd in onze grondwet (art. 7), blijf ik een voorvechter ervan. Zodra wij woorden gaan verbieden (1984) maak je de taal armer. Woorden tot absolute no go verklaren doet dat ook. Sensitivity reading gaat dat dus ook. (context: wat in de jaren dertig algemeen gedachtegoed was, kan nu bijvoorbeeld niet meer.) Moet je het dan maar verbieden? Onze taal is mooi. Laten we hem zo rijk mogelijk houden.
De VU heeft een overigens een regeling omtrent grensoverschrijdend gedrag.
Ik zal een link plaatsen, al mag het officieel niet
https://vu.nl/nl/over-de-vu/meer-over/sociale-veiligheid
Als je enkel over een hamer beschikt, lijken al je problemen spijkers.
“De conservatieve kenmerken van toxische masculiniteit zijn terug te voeren tot het christendom.” Kunnen we in plaats van christendom hier ook andere geloven lezen?
“De conservatieve kenmerken van toxische masculiniteit zijn terug te voeren tot het christendom.” En dan de ironie als je Tate te berde brengt…die moslim is…
Verder moet ik als politiek centrist (typische middle of the road guy) niet veel hebben van figuren als Trump, en zelfs niets hebben van figuren als Tate. Als ik dan dit artikel lees zie ik vooral veel extreem links gedachtegoed. Ik zie christenhaat en mannenhaat. Ik denk zelfs dat hier sprake is van christenfobie. Om te weten dat je dan echt wel bij ’the wrong side of history’ hoort hoef je alleen maar op opendoors.nl te kijken. Dan is wat je schrijft om te schamen.
Tot slot; een van de fundamentele assumpties in dit artikel is dat er zoiets als conservatieven en reactionairen of liberalen en progressieven bestaan. Maar dat is niet zo. Dat is de taal die een valse dichotomie creëert in ons bewustzijn. Wie eerlijk kijkt ziet dat er alleen twee soorten mensen bestaan op een spectrum. Namelijk onderhouders (maintainers) en vernieuwers (renewers). En de waarheid is dat je beiden nodig hebt. Je kunt niet onderhouden zonder vernieuwing, en niet vernieuwen zonder onderhoud. Sommige mensen, zoals ik, zitten midden op dat spectrum en worden strontziek van die polarisatie door mensen met een obsessie voor dichotomie. Dat geld ook voor dit artikel. Wat ik tegen een rechtse kerel gaat zeggen, zeg ik aldus ook tegen een linkse meid die dit soort dingen schrijft: word een betere vrouw i.p.v. toxische vrouw.
Het marxistische wereldbeeld dat WOKE heet is bezig met een achterhoede gevecht. Kern overtuigingen uit de beweging zijn in andere werelddelen allang doorgeprikt, gedebunkt en afgeserveerd.
Nooit eerder iets gelezen uit deze schoolkrant. Is dit volgens VU-standaard een “essay”? Ik krijg de indruk dat een ongelukkig en verward meisje zich een mening gevormd heeft en dat zij die door dit stukje (een paar met oogkleppen op verzamelde feitjes en weetjes) aan anderen probeert op te dringen…
@Marlon: ruim een kwart eeuw oud en nog steeds met je bachelor bezig? Ga eens afstuderen joh!
Het gevolg van het voortdurend aanschoppen tegen westerse mannen, zoals niet alleen in dit stuk gebeurt, maar in de hele serie over toxische mannen, is dat mannen het inmiddels wel uit hun hoofd laten om een vrouw zo maar aan te spreken, uit angst om voor “creep” uitgemaakt te worden. Onder dit artikel op Geenstijl beklagen vrouwen zich hierover. Scrol naar beneden en klik op “Lees verder”
Dit volledig doorgeslagen activisme tegen mannen moet stoppen.
https://www.geenstijl.nl/5185061/britse-politie-vrouwelijke-lok-joggers