Hoe kwam je op het idee om een AI-club op te richten?
“Twee jaar geleden had iedereen het ineens over ChatGPT. Het viel me op dat veel studenten en medewerkers erover hadden gelezen, maar het niet zelf gebruikten. Toen ontstond het idee voor een AI-club, waarin we chatbots en andere tools uitproberen en daarna bespreken met collega-onderzoekers. Vergelijkbaar met een journal club, waarin iedereen hetzelfde wetenschappelijke artikel leest en erover discussieert.”
Welke tools horen beslist thuis in de academische gereedschapskist?
“In ieder geval ChatGPT, of een vergelijkbaar taalmodel, om te schrijven en te programmeren. Een tijd terug hebben we Midjourney getest, waarmee je beelden kunt maken. Prachtige tool, maar niet geschikt voor wetenschappers. Geef een simpele opdracht, zoals teken een watermolecuul, en je krijgt een buitengewoon ingewikkeld netwerk te zien, in plaats van gewoon twee water- en één zuurstofatoom. Wel kun je zelf een plaatje invoeren en dat laten verfraaien.”
AI Club
Eens per maand verzamelen gemiddeld tien promovendi en postdocs van de sectie Fysica van levende systemen zich in het Onderzoeksgebouw. De jonge wetenschappers testen AI-tools, zoals ChatGPT, Github, Copilot en Midjourney. Dat doen ze voornamelijk thuis, op de bijeenkomsten discussiëren ze vervolgens over de tekortkomingen en de meerwaarde van de technologie voor hun werk als onderzoeker. Het is tegelijk een manier om op de hoogte te blijven van de nieuwste tools. Het aantal bezoekers van de club wisselde in de afgelopen twee jaar van vijf tot twintig.
De volgende tool die jullie gaan bespreken zal DeepSeek zijn, de Chinese variant van ChatGPT.
Ja, we gaan DeepSeek zeker testen. Ik denk dat veel mensen deze chatbot, die gratis is, gaan uitproberen.”
Hoe hebben jullie ChatGPT gekeurd?
“Vorig jaar hebben we aan ChatGPT, maar ook de chatbots Gemini en Claude de huiswerkopdrachten voorgelegd die we aan onze studenten meegeven. Hoogleraren, met wie we dit bespraken, verwachtten dat de bots zwaar door de mand zouden vallen, maar dat is niet gebeurd. Alle drie voerden minstens eenderde van de opdrachten goed uit, inclusief berekeningen. Studenten kunnen dus thuis hun voordeel doen met de bots, al dragen deze opdrachten slechts voor een deel bij aan de eindscore van het vak. Taalmodellen ontwikkelen zich snel. Ik ken een wiskundige die vindt dat ChatGPT nu even goed is als een PhD-student.”
Ontmoedig je studenten om chatbots te gebruiken?
“Nee. In de sociale wetenschappen, met al zijn schrijfopdrachten, kan dat een probleem zijn, maar in de biofysica maken studenten meestal berekeningen. Met als belangrijkste doel het begrijpen van de natuurkundige fenomenen die bij de berekeningen een rol spelen. Voor hun scriptie mogen ze ChatGPT gebruiken, maar dat moeten ze dan wel vermelden. Dat is universitair beleid. Een chatbot gebruiken om nauwkeuriger te formuleren lijkt me prima. Uiteindelijk gaat het om een samenhangend verhaal, met een introductie, probleemstelling, oplossing en conclusie.”
In welke zin vormt AI een bedreiging in het onderwijs?
“In de moderne wetenschap neemt programmeren een belangrijke plaats in, maar moet je studenten dat nog wel leren? ChatGPT doet dat in een handomdraai. De vraag is dan: gaat daarmee iets essentieels verloren, of niet? Ik programmeer zelf en denk na over elke stap. Dat mis je als je AI het werk laat doen. Maar hoe erg is dat? Een groot voordeel is dat ChatGPT coderen nu toegankelijk maakt voor wetenschappers die daarmee geen ervaring hadden.”
Gebruik jij AI bij het schrijven van je proefschrift?
“Ik ben net klaar, maar nee, ik vind ChatGPT geen grote hulp. Ik ben enigszins perfectionistisch en blijf liever bij mijn eigen stijl. Alleen als ik helemaal vastzit, vraag ik weleens om suggesties.”
Hoe gaat AI het vak van onderzoeker veranderen?
“Als ik optimistisch ben, geloof ik dat AI het leven van wetenschappers makkelijker maakt door subsidieaanvragen te schrijven, en door preprints te selecteren die voor mij de moeite waard zijn. Dat zou veel tijd schelen, want er wordt ontzettend veel gepubliceerd. Maar als ik pessimistisch ben, dan vrees ik dat AI de arbeidsmarkt gaat beïnvloeden, en dat ook academici daar de gevolgen van merken. We lossen problemen op, we schrijven, we programmeren, en dat zijn zaken waar chatbots steeds beter in worden.”