Het Instituut voor Milieuvraagstukken (IvM) krijgt een nieuwe directeur in december, Jeroen Aerts. Maar het instituut is net drie topwetenschappers armer en heeft zeer te lijden gehad van de reorganisatie van de faculteit Aard- en Levenswetenschappen. “Het is zwaar geweest, maar wij hebben toekomst.”
Is het IvM niet eigenlijk een zinkend schip?
“Nee, dat is niet zo. We hebben inderdaad een moeilijke tijd achter de rug met reorganisaties van de ondersteuning en van FALW, en nu de korting op het onderwijs. Maar wij hebben ook toekomst. Voor 2020 hebben we goede financiële uitzichten. We hebben goede jonge wetenschappers die aan de weg timmeren, geven meer onderwijs en hebben het voordeel dat onze financiering diverser is dan alleen de eerste geldstroom.”
Dat is een heel ander geluid dan van de vertrekkende hoogleraar Frank Biermann, die het faculteitsbestuur verwijt dat ze het IvM niet steunt.
“Mijn aanstelling als directeur lijkt me een signaal dat het bestuur het IvM belangrijk vindt. Ik ga er dus van uit dat ze me steunen. Wat ik wel deel met Biermann is een algemeen gevoel van onvrede, door de reorganisaties en de bezuinigingen. Wetenschappers hebben veel managementtaken gekregen, het Rijk kort op de inkomsten, het college van bestuur wil dat we bezuinigen. Daar worstelt iedereen mee.”
Hoe kan het dan dat er opeens goede financiële vooruitzichten zijn voor over vijf jaar?
“Het is snel de goede kant op gedraaid. Dat verbaast me niks, want we hebben een divers portfolio van activiteiten. Maar we zijn natuurlijk ook gekrompen bij de reorganisatie van FALW. Er zijn twintig mensen uit gegaan. Dat is zwaar geweest, en het is nog zwaar. Maar volgens mij hebben we het diepste dal gehad.”
Wat is er zo divers aan jullie portfolio?
“Veertig jaar geleden is het IvM in het leven geroepen als derdegeldstroominstituut. Wij moesten met projecten met externe, commerciële partijen geld binnenhalen voor de VU. Bijvoorbeeld met de Wereldbank, waarvoor we berekeningen maken waar ze dijken en pompen in arme landen het beste kunnen plaatsen. Binnen de VU was er niet veel samenwerking. Dat zijn we nu aan het uitbreiden. Hier binnen de faculteit met de ecologen en aardwetenschappers, maar bijvoorbeeld ook met de economische faculteit, op het gebied van milieueconomie.”
En er komt ook meer geld uit onderwijs?
“Meer onderwijs geven is een van onze andere speerpunten. Ook samen met andere opleidingen, door onze cursussen open te stellen voor andere studenten, ook van de UvA. Het IvM wordt wat dat betreft een steeds ‘normaler’ instituut. We krijgen een meer diverse inkomstenbron. Naast de projecten komt er nu geld uit onderwijs, promoties en onderzoekssubsidies, zoals de Vidi’s en Vici’s. Die subsidieaanvragen schrijven we overigens ook steeds meer samen met anderen.”
Wat betekent het vertrek van de drie topwetenschappers voor het IvM?
“Het is natuurlijk een aderlating. Maar de mensen die er nog zijn, zijn goed en zeer gemotiveerd. We gaan andere accenten aanbrengen en nieuwe thema’s introduceren. Bijvoorbeeld ‘water’, onder andere over de stijging van de zeespiegel en de invloed daarvan op de economie. De governance, het thema van Biermann, blijft een belangrijk topic, waar nog twee hoogleraren aan werken. Dat gaan we meer profileren.”
Men zegt dat het IvM niet genoeg betrokken wordt bij de bètasamenwerking met de UvA.
“Ik zit in het kernteam VU-UvA, dus het IvM is wel degelijk betrokken. We onderzoeken hoe we het onderwijs en onderzoek langzaam op elkaar kunnen laten aansluiten. Wij hebben op de VU bijvoorbeeld de bachelor aarde & economie en de master aarde, economie & milieu. De UvA heeft een zeer gelijkende bachelor future planet studies, maar onze master sluit daar helemaal niet op aan. Dat zijn we aan het afstemmen.”
En het IvM is ook niet betrokken bij het profileringsthema van de VU science for sustainability?
“Inmiddels wel, maar dat had inderdaad een tikje eerder gemogen.”
Gaat u nu nieuwe topwetenschappers als Biermann aantrekken?
“We hebben gelukkig nog genoeg toppers bij het IvM. Voor nieuwe aanstellingen ben ik een echte VU’er: degelijk en voorzichtig. We moeten onze ambities afstemmen op de mensen en het geld dat we hebben. Daarmee moeten we ons toponderzoek en het onderwijs dat we geven vasthouden. Als dat goed gaat, kunnen we kijken naar nieuwe topwetenschappers. Maar we doen het stapje voor stapje.”