Vluchtelingen volgen hier onderwijs, maar wat gebeurt er als ze eenmaal hun diploma hebben? Dankzij een gulle gift kan een Utrechtse lector onderzoek doen naar hun kansen op de arbeidsmarkt.
Eind vorig jaar kreeg Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF goed nieuws. József Tóth, die in 1956 als Hongaarse vluchteling naar Nederland kwam en in Canada hoogleraar werd, wilde een miljoen Canadese dollars (650 duizend euro) schenken voor een lectoraat.
De stichting werd opgericht na de studentenopstand in Praag in 1948. In de loop der jaren konden veel vluchtelingen dankzij het UAF onderwijs volgen. Tóth was een van hen en hij is daar nog altijd dankbaar voor.
Tandarts
Nu wil de stichting onderzoek laten doen naar de problemen van vluchtelingen op de arbeidsmarkt. Er zijn allerlei initiatieven om hen aan werk te helpen, maar het overzicht ontbreekt en het is ook niet altijd duidelijk wat helpt en wat niet. Daartoe is Leendert de Bell benoemd als ‘bijzonder lector’ aan de Hogeschool Utrecht. De HU draagt voor de helft de kosten van het lectoraat.
Er zijn allerlei redenen waarom het moeizaam gaat met vluchtelingen op de arbeidsmarkt, zegt hij. “Stel, je bent een tandarts uit Syrië en komt hierheen. Dan kun je niet direct als tandarts aan de slag. Je heb bijscholing nodig. Dat ziet niet iedereen aankomen.”
Maar de erkenning van diploma’s is niet het enige probleem. “Allerlei studies laten zien dat diversiteit op de werkvloer een grote toegevoegde waarde kan hebben, maar die moet wel op juiste manier ingebed worden. Je moet meer rekening houden met taalproblemen, je moet culturele misverstanden voorkomen. Nederland heeft bijvoorbeeld een redelijk directe omgangscultuur en daar zijn vluchtelingen niet allemaal aan gewend. Veel werkgevers vinden het maar lastig.”
Achterstand
Dus staan vluchtelingen op achterstand. Zonde, vindt De Bell. “Als ze al werk vinden, dan is het vaak onder hun niveau, of ze krijgen een tijdelijke baan. Dat kan een eerste stap zijn, maar uiteindelijk wil je als samenleving toch liever dat iemands talenten en kwaliteiten op waarde geschat worden. Het is niet genoeg dat ze geen uitkering meer nodig hebben.”
Het lectoraat wordt gekoppeld aan een pre-bachelor van de Hogeschool Utrecht, waarin vluchtelingen hun kennis kunnen bijspijkeren en kunnen uitzoeken wat een goede studiekeuze voor hen is.
Het lectoraat is een idee van UAF-directeur Mardjan Seighali, ooit zelf uit Iran naar Nederland gevlucht. Zij zocht fondsen om het onderzoek mogelijk te maken toen de toezegging van de hoogleraar kwam. “Ik stond echt te shaken”, vertelt ze. “Ik heb hem gebeld. Het was een mooi, emotioneel gesprek. We hebben dezelfde weg bewandeld, we zijn beiden gesteund door het UAF.”
Struikelblokken
Volgens haar is het “zeer beroerd gesteld” met de arbeidsintegratie van vluchtelingen. Het moet beter kunnen, meent ze, zeker nu er allerlei tekorten op de arbeidsmarkt zijn. Ze zou graag weten wat precies de struikelblokken zijn en hoopt dat het lectoraat kan helpen om daar licht op te werpen.