Het kabinet wil fraude met de studiefinanciering strenger bestraffen, staat in een nieuw wetsvoorstel. Er komen meer boetes en het ontduiken van incasso’s moet moeilijker worden.
Het wetsvoorstel staat online voor een zogeheten internetconsultatie: iedereen mag er commentaar op leveren. Het is dus nog niet ingediend bij de Tweede Kamer.
Om fraude op te sporen, zou studiefinancier DUO meer toegang moeten krijgen tot gegevens van studenten en oud-studenten. “De inbreuk op de privacy die dit met zich meebrengt, is gerechtvaardigd”, vindt het kabinet.
Verder wil het kabinet fraudeurs afschrikken met boetes. Het gaat om mensen die wel studiefinanciering of toeslagen aanvragen, maar er geen recht op hebben. Ze staan bijvoorbeeld niet ingeschreven bij een opleiding of ze verzwijgen dat ze samenwonen en ontvangen toch eenoudertoeslag. Hiervoor zijn er nu nog geen boetes.
Slordig
Als iemand bij de aanvraag verkeerde informatie verstrekt of wijzigingen te laat doorgeeft, denkt het kabinet aan een boete van tien procent bovenop het te veel ontvangen bedrag. Bij regelrechte onwaarheden kan dit stijgen tot 75 procent van het bedrag, met een maximum van 5.000 euro.
Zijn studenten niet vooral slordig in plaats van frauduleus? Het kabinet probeert zulke kritiek de wind uit de zeilen te nemen: de voorlichting van DUO aan studenten moet op orde zijn en het is ook niet nodig om zomaar met boetes te smijten. Studenten krijgen bijvoorbeeld geen boete als ze minder dan 1.500 euro te veel hebben gekregen of minder dan vier maanden onterecht aanspraak maakten op studiefinanciering.
Wantrouwen
De Landelijke Studentenvakbond vindt dat het kabinet aan de verkeerde kant begint. “Er spreekt zo’n wantrouwen uit”, zegt voorzitter Alex Tess Rutten. “Dat vind ik schrijnend. Je kunt je met een paar excessen bezighouden, maar het probleem is vooral dat studenten zulke hoge schulden opbouwen. Je kunt je beter afvragen hoe je dat kunt veranderen dan hoe je al die schulden weer kunt terugvorderen. Ik zou trouwens liever zien dat DUO haar eigen uitvoeringspraktijk verbetert dan dat ze achter wanbetalers aangaat.”
Tot 9 oktober kunnen mensen en organisaties op het wetsvoorstel reageren. Als de kritiek volgens het kabinet hout snijdt, worden er aanpassingen doorgevoerd voordat het wetsvoorstel aan de Raad van State en de Tweede Kamer wordt voorgelegd.
In het verleden richtte DUO zich vooral op fraude met de basisbeurs voor uitwonenden, die een stuk hoger was dan de beurs voor studenten die bij hun ouders bleven wonen. Daarvoor konden de boetes zelfs oplopen tot 100 procent: wat je onterecht had gekregen, moest je dan dubbel terugbetalen.