Geen toga’s, geen cortège met de pedel voorop, geen scepter, maar wel een opening met een stukje uit de Bijbel, het plechtige ‘hora est’ en de laudatio. De VU heeft gisteren haar eerste online promoties voltrokken.
In Wageningen waren ze net een dag eerder, dus de VU kan niet claimen de eerste te zijn, maar ze heeft gisteren toch een historische stap gezet met twee online promoties, een bij Bètawetenschappen en één bij Religie & Theologie. “Ik vond het heel leuk en spannend”, zegt Jacqueline Broerse, hoogleraar innovation and communication in health and life sciences, die de promotor was van de eerste online VU-promovendus, de Oekraïense Anna Tokar.
Tokar, die haar onderzoek naar hiv-testen bij vrouwelijke sekswerkers deed in het kader van een samenwerkingsverband tussen de VU en de universiteit van Barcelona, verdedigde haar proefschrift vanuit haar huiskamer in Barcelona. Ook haar promotor en co-promotor Jeffrey Lazarus, een internationaal samengestelde oppositie en twee VU-pedels, Barbara Zegveld en Ellis Verkerk, verzorgden de promotie vanuit hun huiskamers.
And that’s a wrap. The first virtual (via Zoom) PhD defence ever at: Vrije Universiteit Amsterdam, the Netherlands. Congratulations to my @ISGLOBALorg student Anna Tokar. This is a joint degree, so you will do this 1 more time at the Barcelona Inst for Global Health! @VUamsterdam pic.twitter.com/kllYDTKg5Y
— Jeffrey V. Lazarus (@JVLazarus) March 25, 2020
“Het ging heel goed, zonder technische problemen”, zegt Broerse. “Het was wel jammer dat de bul niet in een koker aan de promovendus werd overhandigd; dat is altijd een mooi ritueel. Nu tekende iedereen thuis het document en liet het daarna voor de camera zien, om het rechtsgeldig te laten zijn.”
Virtuele borrel
Toen twee weken geleden werd aangekondigd dat de universiteiten tot maandag 6 april zouden sluiten, zijn ook de promoties tot die datum uitgesteld, vertelt Broerse. Toen besloten werd promoties online te gaan doen, hadden sommige promovendi alweer andere verplichtingen, maar Tokar kwam het goed uit. “Als ze fysiek aan de VU zou zijn gepromoveerd, zou er toch niet heel veel familie bij aanwezig zijn geweest omdat die te ver weg woont”, zegt Broerse. “Dus ze vond dat niet erg.”
“De toga’s hangen allemaal in de togakamer aan de VU, en het was óf iedereen een toga óf niemand”, zegt pedel Barbara Zegveld. Verder is zoveel mogelijk van de ceremonie, zoals die normaal wordt gehouden, overeind gebleven. “Geen virtuele borrel aan het einde, maar dat is wel een goeie, want na de tweede online promotie die gisteren werd gehouden, aan het einde van de dag, bleek er wel behoefte te zijn aan wat napraten. Dat zou moeten kunnen door na de afsluiting van de sessie een informele sessie te openen waarbij iedereen zichzelf een glas inschenkt.”
Het was de pedels meteen bij het ingaan van de coronamaatregelen duidelijk dat er online zou moeten worden gepromoveerd. “Je kunt niet alle promoties tot het najaar uitstellen, wat sowieso al een heel drukke tijd is. De promovendi moeten ook door met hun leven, hebben sollicitaties uitstaan en zo zijn er veel dingen om rekening mee te houden.
Moeilijke tijd
In overleg met de VU-rector werd besloten de promoties te gaan doen via de video-conferencing-app Zoom. “Daarbij kun je de promovendus tijdens het vooroverleg en het vertrouwelijke beraad van de oppositie apart zetten in een waiting-room en gaat alles zoals het hoort”, aldus Zegveld. Er is van tevoren geoefend. “We beschouwen dit nog als een pilot”, zegt Zegveld.
Het waren twee prettige ceremonies, vindt ze. “Iedereen was heel blij en enthousiast en inhoudelijk ging het ook gewoon goed.” De komende tijd zullen alle geplande promoties online worden gedaan. “Ik begrijp dat het niet leuk is om het zo te doen, maar het is nu een moeilijke tijd, waaraan iedereen zich moet aanpassen”, aldus Zegveld. “Maar er is natuurlijk niets tegen om te promoveren met je familie en vrienden achter je op de bank.”