Zeven van de tien universitaire bacheloropleidingen psychologie hebben komend collegejaar geen numerus fixus meer. Die hadden ze in 2011 landelijk ingevoerd om de onderwijskwaliteit op peil te houden.
De universitaire bacheloropleiding psychologie is nog altijd populair: in 2015 begonnen meer dan vierduizend eerstejaars aan de studie. Alleen de Universiteit Maastricht houdt vanwege haar kleinschalige onderwijs en de toestroom van buitenlandse studenten vast aan een numerus fixus. De universiteiten van Leiden en Groningen weten nog niet wat ze gaan doen en de overige zeven universiteiten, waaronder de VU, besloten om de numerus fixus los te laten.
Grens nooit gehaald
“Niemand was echt blij met de numerus fixus”, zegt Marcus Huibers, portefeuillehouder onderwijs aan de faculteit Gedrags- en Bewegingswetenschappen. “Alleen Groningen, Maastricht, Utrecht en de Universiteit van Amsterdam hadden hem ooit echt nodig. De VU heeft de grens van 400 aanmeldingen eigenlijk nooit gehaald.”
De afgelopen jaren meldden zich bij de meeste universiteiten minder studenten aan de poorten dan de opleidingen maximaal wilden toelaten. Aan de VU zijn dat er ongeveer 350. “Een aantal dat we goed kunnen behappen”, zegt Huibers. “We hebben veel meer contacturen in het curriculum opgenomen en geven meer kleinschalig, activerend onderwijs. Wat schieten we dan op met nog meer studenten?”
Veredelde stageplekken
Voorzitter Esther Crabbendam van vakbond FNV-Jong vraagt zich af of het nu wel slim is om de studentenstop los te laten. “Afgestudeerde psychologen komen moeilijk aan een baan”, zegt ze. “Daar wordt vaak misbruik van gemaakt. Ze komen terecht in schijnconstructies, of op veredelde stageplekken.”
In 2014 was bijna vijftien procent van de recent afgestudeerden in de richting ‘gedrag en maatschappij’ werkloos, blijkt uit de recent gepubliceerde arbeidsmarktmonitor van het Maastrichtse Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt. Alleen afgestudeerden van taal- en cultuuropleidingen vinden moeilijker een baan. Van de technici was bijvoorbeeld maar 5,4 procent werkloos en van de leraren 9 procent.
Verkeerde prikkel
“Ik weet niet of dit nu het beste is voor studenten”, zegt Crabbendam over het verdwijnen van de numerus fixus voor psychologie. “Misschien komt dit besluit ook wel voort uit de prikkel dat universiteiten geld krijgen per student.”
“Van dat idee moeten we echt af”, zegt Huibers. “Onderwijs zou geen verdienmodel voor universiteiten moeten zijn. Goed onderwijs kost gewoon geld, en dat moet je begroten. Bovendien, als wij een enorm marktaandeel creëren, wie bedienen we dan? We leiden de studenten academisch op, maar het merendeel komt uiteindelijk niet terecht in de klinische praktijk, wat de meesten wel willen.”
Bewuster kiezen
Volgens Huibers wordt bij de voorlichting aan scholieren steeds explicieter gesproken over de beperkte kansen op de arbeidsmarkt. “Je bent heel welkom, zeggen we, en je krijgt een goede, gedegen academische opleiding, maar je moet er niet op rekenen dat je snel na je afstuderen een baan vindt in de klinische praktijk.”
Dat er minder mensen psychologie gaan studeren, vindt hij dan ook een goede ontwikkeling. “Scholieren gaan bewuster kiezen en dat is goed.”