Plechtig vierden de universiteiten de opening van het academisch jaar, maar lang niet iedereen was in feeststemming. Studenten en wetenschappers uit het hele land uitten hun onvrede over de teruglopende overheidsfinanciering.
In een open brief doen studentenorganisaties, medezeggenschapsraden en actiegroepen een beroep op minister Van Engelshoven van Onderwijs. Het moet nu eens afgelopen zijn met de bezuinigingen op het wetenschappelijk onderwijs, zo luidt de boodschap. De rek is eruit, het kan niet meer.
Bezuinigingen van tafel
De briefschrijvers sluiten zich aan bij de eisen van de protestbeweging WOinActie, die de minister eerder dit jaar een ultimatum heeft gesteld: de bezuinigingen van 186 miljoen euro moeten van tafel en er moet structureel 1,15 miljard euro bij. Anders volgt er na Prinsjesdag een landelijke actieweek.
De teruglopende overheidsbudgetten zijn volgens de ondertekenaars extra pijnlijk omdat de bezuinigingen op het hoger onderwijs volgens hen niet noodzakelijk zijn. Sterker nog, de minister zou kunnen investeren in plaats van bezuinigen. “Bij het afschaffen van de basisbeurs is aan studenten beloofd dat het vrijgekomen geld gebruikt zou worden om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren”, schrijven de studenten, maar daar is volgens hen geen sprake van.
Rood vierkantje
Vorige week al hadden sommige hoogleraren, docenten en studenten laten weten tijdens de openingsceremonie een rood vierkantje te zullen dragen. Het stoflapje, een van oorsprong Canadees verzetssymbool tegen de teruglopende overheidsfinanciering van het wetenschappelijk onderwijs, kon onder meer in Amsterdam, Utrecht, Nijmegen en Groningen gratis aan de garderobe worden opgehaald. Net als flyers met informatie over de bezuinigingen. “Daar weet namelijk lang nog niet iedereen vanaf”, aldus WOinActie-voorman Rens Bod.
Toch zou het zomaar kunnen dat sommige studenten het rode lapje op het laatste moment alsnog hebben laten liggen, uit dankbaarheid dat de minister de eisen aan eerstejaarsstudenten wil versoepelen. Als het aan Van Engelshoven ligt, mogen universiteiten ens hogescholen hun studenten straks niet meer wegsturen als die niet al hun studiepunten in het eerste jaar hebben behaald.
Onderfinanciering
Een proefballonnetje om de actievoerders de wind uit de zeilen te halen? Sommigen lijken te denken van wel. “Onderfinanciering is het probleem, laten we het daarover hebben”, tweette de Utrechtse hoogleraar Ingrid Robeyns, betrokken bij WOinActie. Ze verwees naar de universiteitenkoepel VSNU, die het kabinet opriep om meer te investeren en de opbrengst van het leenstelsel eerder te besteden.
Van Engelshoven is hoe dan ook niet aan de demonstranten ontsnapt. Ze sprak bij de Tilburgse universiteit, waar wetenschapsvakbond VAWO samen met het Promovendi Netwerk Nederland aandacht vroeg voor het grote aantal jonge wetenschappers zonder vast contract. Ze maakte even een praatje, maar ging in haar toespraak verder niet in op de protesten.