Geweld, bedreiging, vervolging, seksuele intimidatie, het intrekken van onderzoeksfondsen… Wereldwijd krijgen vele wetenschappers ermee te maken, blijkt bijvoorbeeld uit de wereldwijde tellingen van Scholars at Risk.
Op verzoek van minister Dijkgraaf en UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) verzamelde de Utrechtse hoogleraar rechtsgeleerdheid Janneke Gerards nog meer onderzoeken en die wijzen veelal in dezelfde richting.
Klimaat
“Tot wel veertig procent van de wetenschappers die onderzoek doen naar het klimaat is weleens bedreigd”, zegt Gerards in een persbericht. “Datzelfde geldt voor wetenschappers die onderzoek deden naar COVID-19. Dat soort bedreigingen leidt ertoe dat wetenschappers hun onderzoek niet durven publiceren, aan zelfcensuur doen, of zelfs het bijltje erbij neergooien. Vrouwelijke wetenschappers en wetenschappers uit bepaalde minderheidsgroepen lopen daarbij in het bijzonder risico.”
Minister Dijkgraaf wijst onder meer op de problemen in Nederland. In het nieuwsbericht van zijn ministerie staat: “Recent trok de onderwijsinspectie nog stevige conclusies over de sociale veiligheid op de TU Delft. Veiligheid is een essentieel voor wetenschappers om hun belangrijke werk te kunnen doen.”
Dijkgraaf heeft eerder een lans gebroken voor de veiligheid van wetenschappers. Zijn eerste publieke toespraak ging erover. “Ga samen met mij voor de feiten staan en bescherm zo onze wetenschappers”, zei hij toen. Enkele maanden later lanceerde hij het meldpunt WetenschapVeilig, waar wetenschappers in nood kunnen aankloppen.
Zorgelijke trend
Ook nu wijst hij op de waarde van de wetenschap. “We vertrouwen op de wetenschap om feiten van misinformatie te scheiden en om grote problemen als klimaatverandering, ongelijkheid en vergrijzing het hoofd te bieden”, zegt hij in zijn persbericht. “En ook voor onze economie is de wetenschap een belangrijke steunpilaar. Het werk van wetenschappers is cruciaal. De toenemende onveiligheid van wetenschappers is daarom echt een zorgelijke trend.”