De VU rekruteert buitenlandse PhD’s in landen als China en Indonesië, maar ook in Amerika, op universiteiten als MIT, Boston University en Harvard. ‘Nederland wordt steeds aantrekkelijker voor buitenlandse onderzoekers.’
Door Trump voelen veel buitenlandse onderzoekers zich niet meer zo lekker aan de Amerikaanse universiteiten. Dat ontdekte een VU-delegatie vorige maand in Boston, waar ze op de European Career Fair met meer dan honderd PhD’-, post-doc-, tenure-track- en docent-onderzoekers sprak over een eventuele transfer naar de VU.
“’America First’, dat is ook de sfeer op de Amerikaanse campussen”, zegt hoogleraar Science, Business & Innovation Bart Bossink. “De omstandigheden zijn aan het veranderen, het wetenschappelijke klimaat ook. Daarom overwegen veel Europese wetenschappers die in Amerika werken om terug te gaan naar Europa.”
“Verschillende van de kandidaten met wie we een gesprek hebben gehad, hebben dat inderdaad gezegd”, aldus Jeroen Schulze van de VU-dienst human resource management. Hij was in Boston om de VU als goede werkgever te promoten. Sandra Hasanefendic en Wytske Siegersma van het International Office waren er ook bij.
Bestaande vacatures
“Het is een nieuw initiatief”, aldus Hasanefendic, “om nieuwe medewerkers te rekruteren in het buitenland. “We deden het al in China en Indonesië, maar de laatste jaren steeds gestructureerder, en in samenwerking met andere Nederlandse universiteiten die Nederland aan de man brengen als land met een goed klimaat voor wetenschappers en academici.”
Het aandeel buitenlanders onder de PhD-onderzoekers op de VU-campus is de afgelopen jaren fors gegroeid. “Tien jaar geleden hadden we een instroom van drie tot vijf Chinese PhD’s per jaar, nu waren het er vorig jaar alleen al meer dan veertig”, aldus Hasanefendic. Daarnaast telt de VU PhD’s uit Indonesië, Iran, Chili en Zuid-Afrika. Die nemen een beurs mee uit hun eigen land. In Boston sprak de VU-delegatie met kandidaten om bestaande vacatures te vervullen.
“Dat we met ze hebben gesproken, betekent niet dat ze ook hier komen werken”, aldus Schulze. “De kandidaten hebben zich van tevoren aangemeld, en wij hebben gesprekken gehad met degenen die door de hoogleraren aan de verschillende faculteiten van de VU interessant werden gevonden.”
Wetenschappelijk bewezen
Dat de VU de oceaan oversteekt om bestaande vacatures te vervullen in plaats van Nederlandse kandidaten te zoeken, doet ze om de kwaliteit van het onderzoek naar een hoger niveau te tillen, nog hoger dan die al is. “Een team dat bestaat uit mensen met verschillende achtergronden en nationaliteiten, die verschillende perspectieven inbrengen, is vaak beter dan een homogeen team”, zegt Hasanefendic. “Dat is wetenschappelijk bewezen. De wetenschap is een plek die zo open en divers mogelijk moet zijn, niet één waar je je keuzemogelijkheden beperkt.”
“Dat is waarom ik hieraan meedoe”, aldus Bossink. “Omdat al die verschillende nationaliteiten goed zijn voor de VU.”
Niet alleen de vertrumpisering van Amerika maakt Nederland aantrekkelijk voor onderzoekers. De Brexit heeft hetzelfde effect. “Bovendien spreekt iedereen in Nederland Engels”, aldus Hasanefendic.
“Zo’n bezoek aan de universiteiten van MIT, Harvard en Boston University, waar die Career Fair plaatsvond, levert nog een aardig bijvangst op”, zegt Bossink. “Zo mocht ik daar rondkijken in de incubator- en prototype laboratoria, waar studenten en docenten kunnen experimenteren met hun eigen bedrijfjes. Er is daar structurele financiering voor van 1,4 miljard dollar, terwijl we hier blij mogen zijn met 10 miljoen euro, waarna je ook nog moet verantwoorden hoeveel winst en patenten het heeft opgeleverd. In Boston gaat het om de leerervaring, daar kunnen de studenten slagen en falen met hun ondernemingen, zonder rekenschap te hoeven afleggen.”
Psychische problemen
Buitenlanders naar de VU halen is één ding, ze hier houden is een tweede. Daar heeft de VU tal van programma’s voor. Het International Office helpt ze aan visa en andere documenten, het vinden van woonruimte en er is zelfs een programma om de familie te helpen haar draai te vinden in Nederland. Een speciale kamer in het VU-hoofdgebouw, de Global Room, fungeert als ontmoetingsplek voor buitenlanders en Nederlanders.
Maar er is nog werk te doen op het vlak. “Ik heb regelmatig gesprekken met buitenlandse medewerkers, dan vraag ik hoe het met hun werk gaat, en met henzelf”, aldus Bossink. “Soms heeft iemand dan heimwee, of een ander probleem.”
“Voor buitenlandse PhD’s met psychische problemen, of die willen stoppen of van koers veranderen is geen begeleiding”, aldus Hasanefendic. “Aan bijvoorbeeld de UvA zijn ze daar al veel verder mee.”