Wat je te zien krijgt op sociale media hangt samen met wat je eerder leuk vond. Daardoor worden mensen steeds minder met afwijkende meningen geconfronteerd. Wetenschappers van de VU en de UvA kregen een beurs om de bestaande algoritmes te verbreden.
Mensen nemen een steeds groter deel van het nieuws tot zich via sociale media. Om lezers aan zich te binden, werken nieuwsorganisaties met algoritmes die het nieuwsaanbod zo goed mogelijk laten aansluiten bij de interesse van de lezer. Het gevolg daarvan is een filterbubbel.
Niet afschrikken
Een gevaar vandie bubbel is dat mensen steeds minder begrip krijgen voor andere standpunten, wat op de lange termijn de democratie kan ondermijnen. Immers is het juist in een democratie belangrijk dat mensen met verschillende standpunten met elkaar in discussie gaan. Onderzoekers van de Vrije Universiteit en de Universiteit van Amsterdam gaan een algoritme ontwikkelen dat mensen een diverser nieuwsaanbod moet voorschotelen. Daarvoor kregen ze een beurs van 750.000 euro van NWO.
“Mensen gebruiken bepaalde nieuwsbronnen omdat die aansluiten bij hun wereldbeeld. Maar tegelijkertijd blijkt uit onderzoek dat ze wel graag een divers nieuwsaanbod willen. De uitdaging is om een algoritme te ontwikkelen dat mensen wel met andere standpunten in aanraking brengt zonder dat ze zich er onprettig bij voelen, zonder dat het afschrikt”, vertelt VU-communicatiewetenschapper Wouter van Atteveldt. Van Atteveldt doet het onderzoek samen met taalkundige Antske Fokkens (VU) en hoogleraar informatierecht Natali Helberger van de UvA.
Samenwerking met RTL en NPO
Daarbij ligt de uitdaging in het definiëren wat diversiteit eigenlijk inhoudt. “De standaardalgoritmes clusteren vooral artikelen die op elkaar lijken”, vertelt Fokkens. “Voor ons is het de uitdaging om verschillende artikelen zo te clusteren dat ze genoeg op elkaar lijken om de interesse van de nieuwsconsument te wekken, maar dat ze tegelijk ook die consument blootstellen aan een diversiteit van meningen en inzichten. De kunst is het vinden van de juiste balans.”
Hoe dat algoritme er precies uit gaat zien moet de komende vier jaar blijken. Wat vaststaat is dat nieuwsorganisaties wel interesse hebben in zo’n algoritme. “We hebben een samenwerking met NPO, RTL en Het Financieele Dagblad”, zegt Van Atteveldt. “De wil om een diverser nieuwsaanbod te genereren, om mensen met verschillende standpunten in aanraking te brengen, bestaat dus zeker. Bovendien heeft de NPO een maatschappelijk mandaat dat ze zelfs verplicht een divers nieuwsaanbod te leveren.”
Vertrouwen herstellen
Zo’n algoritme is ook een kans om het vertrouwen in de journalistiek en de mainstream nieuwsmedia te herstellen. “Juist door mensen nieuws aan te bieden dat aansluit bij hun interesse en belevingswereld, is er de mogelijkheid om vooroordelen over bepaalde media te doorbreken”, besluit van Atteveldt.