Promovendi laten met zich sollen. Eén op de tien krijgt te weinig tijd voor zijn proefschrift of moet te veel onderwijs geven, waarschuwt het Promovendi Netwerk Nederland (PNN).
Bijna vijftienhonderd vacatures voor promovendi legde het PNN onder de loep. Sommige aanstellingen waren voor drie jaar of zelfs korter. Bovendien krijgen promovendi soms een flinke onderwijstaak. Al met al is één op de tien aanstellingen dubieus, zegt PNN-voorzitter Rolf van Wegberg, promovendus aan de TU Delft. “Promovendi zouden zo’n aanstelling niet moeten accepteren en universiteiten zouden ze niet moeten aanbieden.”
Wat is er mis met een korte promotieduur?
“Nu al krijgen maar weinig promovendi hun proefschrift binnen vier jaar af. Drie jaar is vaak te kort om een goed proefschrift te schrijven.”
Maar die driejarige trajecten bestaan al een tijdje: die volgen op de tweejarige onderzoeksmaster. Zijn die promovendi dan niet goed genoeg?
“Jawel, want aan het einde van de rit krijg je een beoordeling van de kwaliteit. Als het proefschrift nog niet goed is, moet de promovendus langer door. En dat gebeurt heel vaak, want vier jaar is echt het minimum. Het probleem komt dan voor rekening van de promovendus, terwijl je het kunt zien aankomen.”
Waarom gingen jullie dit onderzoeken?
“We kregen veel mailtjes van promovendi over de vreemde constructie waar ze in zitten of die ze aangeboden krijgen. Ze willen weten wat ze moeten doen. Die mensen helpen we, maar we kregen het gevoel dat het een structureel probleem is. Wij zijn wetenschappers, dus wij willen dat dan onderzoeken.”
Vaak staat niet in de vacature hoeveel onderwijs de promovendus moet geven.
“Dat klopt, en wij vinden dat universiteiten daar vooraf duidelijkheid over moeten geven. Als je er niets over afspreekt, is het voor een promovendus later heel lastig om te zeggen: ho even, ik houd niet genoeg tijd voor mijn onderzoek over. En dit zijn alleen nog maar de openbare vacatures. De afspraken voor onderhandse promotieplaatsen zijn misschien nog wel dubieuzer, maar daar hebben we geen zicht op.”
Promovendi accepteren zulke constructies zelf. Is dat dan erg?
“Het is een economisch principe: er zijn meer jongeren die willen promoveren dan er promotieplaatsen zijn, dus accepteren ze sneller slechte arbeidsvoorwaarden.”
Zijn promovendi te blij met hun baan?
“Soms is het niet eens meer een baan. In Groningen zijn promovendi nu geen werknemers meer, maar studenten. En nog steeds worden die promotieplaatsen gevuld. Promovendi zouden het gewoon niet moeten accepteren, maar universiteiten mogen ook geen misbruik maken van hun enthousiasme.”
Wat moet er veranderen?
“We roepen de universiteiten op tot goed werkgeverschap: maak vier jaar de standaard voor een promotietraject en wees duidelijk over de onderwijstaak.”