De winnaar van de docentalentprijs Teun Zuiderent-Jerak zet graag zijn studenten aan het werk. “Dat kan ook met simpele trucjes.”
“Voor mij draait universitair onderwijs niet om het overbrengen van stabiele kennis”, zegt Teun Zuiderent-Jerak. “Het gaat erom dat je het handelingsrepertoire van studenten verbreedt. Zodat ze de dingen die ze leren ook in de praktijk kunnen brengen. Maar dat is natuurlijk niet altijd makkelijk.”
Weinig voorbereiding
De studenten van de master Global Health van het Athena Instituut waarderen duidelijk zijn inzet. Zij nomineerden de docent interactive governance of health interventions bij de faculteit Bètawetenschappen voor de onderwijsprijs. Tijdens het nieuwjaarsgala van de VU werd hij tot beste jonge docent gekozen.
Dat betekent niet dat Zuiderent-Jerak zijn colleges altijd vooraf tot in de puntjes verzorgt. “Als ik mijn colleges te goed voorbereid, dan gaat het niet goed. Dan moet ik te hard werken. Ik bedenk altijd dingen die ik de studenten kan laten doen. Zodat ze zichzelf, en mij erbij, iets kunnen leren.”
Onderzoek op de campus
Zo zendt hij zijn studenten regelmatig onverwacht op pad. Bijvoorbeeld tijdens een college over waarden. “Studenten denken dat waarden ongrijpbaar zijn, dat ze bij wijze van spreken boven hen zweven. Maar waarden zitten ook in design, in hoe dingen vormgegeven zijn.” Zo stuurde de docent zijn studenten 45 minuten op pad om de ingebouwde waarden van het facilitaire systeem op de VU te onderzoeken.
“Daarvoor hadden ze veel te weinig tijd. Als je mensen een onmogelijke opdracht geeft, kunnen ze ook niets fout doen. Dan komen ze met onverwachte dingen. Zo zagen ze bijvoorbeeld dat het recycling station van de mensa heel keurig ingericht is met allemaal zachte kleuren. Volgens hen spreekt dat alleen lieve meisjes aan die toch al hun troep opruimen. De studenten bedachten hoe je het zo kunt vormgeven dat je ook andere mensen aantrekt.”
De rol van toeval
Zuiderent-Jerak wil zijn prijs, drieduizend euro met als doel het verbeteren van het onderwijs, inzetten om docenten hun eigen kennis over lesgeven meer onderling te laten delen. “Zelf heb ik het geluk gehad dat ik van hele goede docenten dingen geleerd heb.”
Hij noemt het ‘trucjes’ maar ze zijn wel een onderdeel van zijn onderwijsfilosofie. Hoe beïnvloed je het groepsproces zo dat je alle studenten meekrijgt? “Als je tijdens het college iemand aanwijst om iets te zeggen, dan raakt diegene in paniek. Blijkbaar vind ik als docent dan dat diegene te weinig zegt. Als ik een pen laat ronddraaien en zo mensen aanwijs om ze het woord te geven, is dat al veel ontspannener.”
Als groepjes hun bevindingen presenteren, vraagt hij ook niet wie het woord wil nemen. “Dan hoor je altijd dezelfde mensen. Die hebben ook hun talenten, maar dat zijn niet altijd de mensen met de originele ideeën die je ook eens wilt horen.” Door willekeurige nummertjes te trekken, verander je die dynamiek.”