“Ik realiseer me dat dit misschien wel de laatste keer is dat ik hier plenair over wetenschap mag spreken”, zei demissionair minister Robbert Dijkgraaf eergisteren in de Tweede Kamer bij een kort debat over kennisveiligheid in de wetenschap.
Volgens hem loopt Nederland voorop in onderzoek en wetenschap, mede dankzij extra investeringen. Het buitenland kijkt er met jaloezie naar, meent hij. Maar PVV, VVD, NSC en BBB gaan juist hard bezuinigen op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek.
Pijn
Dijkgraaf: “Ik moet wel zeggen dat het mij pijn doet dat er nu plannen worden gemaakt om veel van die investeringen terug te draaien.”
Hij noemde als voorbeeld de ‘sectorplannen’ à 225 miljoen euro per jaar, waarin universiteiten binnen verschillende disciplines gezamenlijk de koers uitzetten. Daarmee zijn zo’n twaalfhonderd nieuwe posities gecreëerd voor jonge onderzoekers, stelt de minister. “Dat hebben we met elkaar gedaan. Nederland onderscheidt zich internationaal juist vaak doordat wij dingen in samenwerking doen en niet in competitie.”
Dus stemmen de bezuinigingsplannen hem “enigszins droevig”, zegt hij. “Ik voel me een klein beetje alsof we vooroprijden in het peloton en nu zelf op de rem trappen.”
Eerste reactie
Het is de eerste reactie van Dijkgraaf op de harde bezuinigen die in het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB zijn aangekondigd. Een ander voorbeeld daarvan, dat de minister niet noemde, is het Fonds voor Onderzoek en Wetenschap. Dat zou in tien jaar tijd vijf miljard euro besteden, maar moet 1,1 miljard euro inleveren.
Ook op andere punten gaan de vier partijen Dijkgraafs koers bijstellen. Ze willen bijvoorbeeld zo’n 280 miljoen euro besparen door het aantal buitenlandse studenten te verminderen.
Nog zo’n punt: om de druk op studenten te verlichten, wilde Dijkgraaf het bindend studieadvies aanpassen. Ook dat gaat niet meer gebeuren. De druk wordt juist verhoogd met de komst van een langstudeerboete: wie meer dan een jaar uitloopt, gaat drieduizend euro extra collegegeld betalen.
I can imagine it saddens him. Attacking the intelligentsia is the first thing to do if you want minions for far right extremism. We all, students and educators, will need to hold on tight. It’s going to be a bumpy ride.