Als ik de minister van Onderwijs was geweest, zou ik andere keuzes hebben gemaakt, zegt bestuurslid Marcel Nollen over de beperkingen die studenten krijgen opgelegd in het openbaar vervoer. “Waarom mogen werknemers op de Zuidas wel op elk moment reizen en studenten niet? Blijkbaar zijn studenten geen preferente groep, terwijl ze toch de toekomst van onze maatschappij en economie zijn.”
Studenten moeten uit de spits gehouden worden, en daarom mogen universiteiten geen colleges opstarten voor 11 uur ’s morgens, na drie uur ’s middags of voor acht uur ’s avonds. Daardoor kan de VU op de campus een beperkt aantal colleges inplannen die onmogelijk zijn om online te geven, zoals practica. Grote hoorcolleges zullen online blijven worden gegeven.
‘Als je om één minuut voor drie een college opstart, mag je dat gewoon geven’
Er is volgens Nollen wel ruimte voor nadere afspraken met de verschillende vervoerregio’s, de regionale samenwerkingsverbanden op het gebied van vervoer. Daarom gaat hij over twee weken samen met bestuursleden van de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam overleggen met de voorzitter van de Amsterdamse vervoerregio, wethouder Sharon Dijksma. “Om te kijken of we kunnen afwijken van de beperkingen en tot maatwerk kunnen komen, bijvoorbeeld door de tijden waarop we colleges mogen opstarten iets op te rekken naar tien uur, of half elf.” Maar Nollen is daar niet heel erg optimistisch over, zegt hij, “want het NS-station in Amsterdam-Zuid is heel erg druk en smal. Het is een ingewikkeld logistiek-technologisch probleem.”
Overigens betekenen de beperkingen niet dat er na drie uur ’s middags geen colleges mogen worden gegeven. “Je mag ze dan niet opstarten, maar als je om één minuut voor drie een college opstart, mag je dat gewoon geven.”
Studenten pesten
De bestuursvoorzitter van de UvA, Geert ten Dam, zei in reactie op de beperkingen tegen Folia dat de universiteiten misschien wel te succesvol waren geweest in het geven van online colleges, waardoor het kabinet het idee kreeg dat de studenten wel thuis kunnen blijven. “Ik geloof niet dat de Rijksoverheid studenten aan het pesten is”, aldus Nollen, “en de NS mag ook maar een beperkte hoeveelheid van de beschikbare plaatsen in de treinen benutten, dus daarin moeten keuzes worden gemaakt. Dat is gebeurd in overleg tussen het ministerie van Infrastructuur, dat van Onderwijs en de universiteitenkoepel VSNU.”
Maar laat de VSNU zich dan niet al te gemakkelijk beperkingen opleggen? “Reken maar dat de VSNU die onderhandelingen op het scherp van de snede heeft gevoerd”, zegt Nollen, die zelf in het coronacrisisteam van de universiteitenkoepel zit. “Maar het kabinet is wat dit betreft helder en rigoureus en de collegevoorzitter van de UvA heeft wel een beetje gelijk als ze zegt dat het succes van de online colleges een rol heeft gespeeld.”
‘Grote hoorcolleges kunnen buitengewoon goed tijdens de spitsuren plaatsvinden’
Nollen ziet dat zelf als een compliment voor de universiteiten. “Dat is een zeer succesvolle innovatie geweest die we in korte tijd hebben gerealiseerd, en waarom zouden we de benefits daarvan niet gewoon laten doorlopen. Grote hoorcolleges kun je buitengewoon goed tijdens de spitsuren geven.” Hybride vormen van onderwijs zullen volgens hem blijven. “Tegelijkertijd vinden we het als VU ontzettend belangrijk dat mensen elkaar kunnen tegenkomen. Die mogelijkheid moeten we als community absoluut blijven creëren, binnen de grenzen die ons gegeven worden.”
20 procent van de normale bedrijfsactiviteiten
Die grenzen laten niet heel veel ruimte. De anderhalvemetersamenleving houdt voor de VU-campus in dat daar 20 procent van de normale bedrijfsactiviteiten kan plaatsvinden, legt Nollen uit. Dat betekent dat straks 20 procent van het aantal studenten en medewerkers dat zich op een normale dag zonder corona op de campus bevindt, ergens tussen de 10.000 en 15.000 studenten en medewerkers, op de campus mag worden toegelaten. Dus een stuk of 3.000 mensen maximaal. “Een enorme uitdaging”, beaamt Nollen. “Het wordt een ingewikkelde tijd, en dat daar onvrede over kan ontstaan, begrijpen wij als geen ander. Ondertussen hebben ons ook te houden aan wetten en regelgeving en is het zaak dat alles in goede banen wordt geleid, in goed overleg met elkaar.”
‘De VU vindt het ontzettend belangrijk dat mensen elkaar kunnen tegenkomen’
“We moeten er het beste van maken”, zegt Nollen. “Ik ben iemand van het halfvolle glas: wat kan er nog wél. Daarbij staan we natuurlijk open voor creatieve ideeën.” Het idee van docent human resources management Kilian Wawoe, die vanuit zijn huis online colleges wil geven aan meerdere universiteiten in binnen- en buitenland tegelijk en die zichzelf tientallen buitenlandse studenten tegelijk ziet begeleiden via het internet, spreekt Nollen erg aan. “Ik vind dat een geniale gedachte. Kijk ook maar naar de Amerikaanse universiteit MIT. Die hebben hun mooc’s openstaan voor elke student, waar ook ter wereld.”