Onafhankelijke journalistiek over de Vrije Universiteit Amsterdam | Sinds 1953
28 maart 2024

Studentenleven
& Maatschappij

Hans Alma

‘Het zal moeite kosten om echt iets te veranderen’

Files, overvolle treinen, volgeboekte agenda’s. Veel mensen willen helemaal niet terug naar hun leven van voor de coronacrisis. Maar wat dan wel? 'We moeten opnieuw nadenken over wat goed samenleven is', stelt Hans Alma.

Voor vrijwel iedereen zijn de afgelopen maanden een breuk geweest met de dagelijkse routine van voor de lockdown. We gaan niet meer naar ons werk, zien collega’s alleen nog via Zoom, moeten werk combineren met zorg en thuisonderwijs voor de kinderen. Zo’n breuk gooit ons hele leven overhoop en brengt ook met zich mee dat mensen meer gaan nadenken over hoe ze hun leven hebben ingericht: doe ik het juiste werk? Wat motiveert me eigenlijk? Doe ik wat ik belangrijk vind? Klopt de balans tussen werk en privé? Zingevingsvragen kortom.
Medewerkers of studenten die worstelen met dit soort vragen kunnen terecht bij Hans Alma, bijzonder hoogleraar religieus humanisme en compassie. Als coach begeleidt zij mensen bij de zoektocht naar zinvol werk en een zinvol leven. Als wetenschapper bestudeert ze hoe mensen een zinvol leven vormgeven.
De coronacrisis heeft zingevingsvragen aan de oppervlakte gebracht, stelt Alma. We moeten er iets mee. Tegelijk is de drempel hoog om actie te ondernemen: “Wie zich dit soort vragen stelt en daarmee naar buiten treedt, heeft eigenlijk al de eerste stap gezet in een veranderingsproces”, zegt ze, “daar moet je aan toe zijn.” Ze is dan ook niet verbaasd dat zich nog geen VU-medewerkers hebben gemeld voor een gesprek over zingevingsvragen met een van de medewerkers van de faculteit Religie en Theologie. “Dat is vaak een hele stap”, zegt ze.

 

Natuur herstelt zich

De vraag naar hoe verder na de coronacrisis speelt niet alleen op individueel niveau, registreert Alma. Ook als samenleving moeten we onszelf straks opnieuw uitvinden. We zien op satellietbeelden hoe de lucht schoner is geworden, er zwemmen dieren in de kanalen van Venetië die daar lang niet hebben gezwommen en na decennia van smog kunnen we de toppen van bergen in de Himalaya weer zien. “Op dit moment worden we heel direct geconfronteerd met de gevolgen van ons handelen voor de wereld om ons heen”, stelt Alma. “We zien dat de natuur zich herstelt en dat er dingen terugkomen die we lang kwijt zijn geweest. Ik hoop dat dat leidt tot een herbezinning op wat we nu eigenlijk echt belangrijk vinden.”
Niet alleen de natuur leeft op, ook de creativiteit doet dat: mensen zijn gaan klussen, koken, zelf mondkapjes gaan maken. We herontdekken de meerwaarde van zelf maken, zegt Alma. En van lokaal geproduceerde goederen. We zien in dat het een probleem is als alles – ook medicijnen, mondkapjes en beademingsapparatuur – van ver weg moet komen.

Tips voor piekeraars
> Praat erover met anderen. Ga niet alleen op je kamer zitten tobben. Samen met anderen kun je nieuwe inspiratie en motivatie vinden.
> Verwacht in deze tijd van jezelf en anderen misschien iets minder productiviteit. Die deadline is nu misschien iets minder belangrijk dan de andere dingen die nu energie kosten –kinderen die thuis zitten, de gezondheid van familieleden of vrienden.
> Probeer niet verlamd te raken door angst of stress.
> Ga bewust op zoek naar wat je ontspanning en plezier geeft, zodat er ruimte ontstaat voor wat jij belangrijk vindt in de (post)coronatijd.

 

Moed nodig

Voor de coronacrisis was het economische denken allesoverheersend. En ook nu is er een sterke roep om zo snel mogelijk weer terug te keren naar het oude systeem. “Angst voor economische schade en verlies van welvaart speelt een grote rol”, observeert Alma. “Het zal moeite kosten om na de crisis echt iets te veranderen en niet automatisch terug te vallen in oude patronen. Daarvoor is moed nodig en we moeten het gesprek met elkaar voeren over wat een goed leven inhoudt.”
Universiteiten kunnen een belangrijke rol spelen in dit debat, denkt Alma, en de VU in het bijzonder – met haar levensbeschouwelijke deskundigheid en missie om zich in te zetten voor duurzaamheid en maatschappelijke relevantie – zou in deze discussie het voortouw kunnen nemen.

Het is ook een confrontatie met onze onmacht en eindigheid

Breder kijken

Is de coronacrisis dan uiteindelijk een blessing in disguise? Alma: “Heel optimistisch durf ik niet te zijn. Er is ook een andere kant: op allerlei fronten staan we nu dingen toe die in een normale situatie tot meer discussie hadden geleid: apps die onze privacy aantasten, hoe vluchtelingen nu aan de grens van Europa worden tegengehouden. Die dingen gebeuren momenteel zonder veel reflectie. En deze crisis roept angst op: het is een confrontatie met onze onmacht en eindigheid.”
Toch is Alma hoopvol dat we wel het gesprek over goed samenleven durven aangaan en breder durven te kijken dan alleen naar economische argumenten bij het inrichten van de maatschappij na corona.

Reageren?

Houd je bij het onderwerp, en toon respect: commerciële uitingen, smaad, schelden en discrimineren zijn niet toegestaan. Reacties met url’s erin worden vaak aangezien voor spam en dan verwijderd. De redactie gaat niet in discussie over verwijderde reacties.

Velden met een * zijn verplicht
** je e-mailadres wordt niet gepubliceerd en delen we niet met derden. We gebruiken het alleen als we contact met je zouden willen opnemen over je reactie. Zie ook ons privacybeleid.