Moest u lang nadenken toen u gevraagd werd om hier Vrije Schrijver te worden?
“Nee. Dat heeft te maken met de voorgeschiedenis. Ik ken de VU al van de schrijvershuisbezoeken. Abdelkader Benali was met studenten bij mij thuis. [Benali was in 2007 de eerste Vrije Schrijver aan de VU, red.] En twee jaar geleden zou Annelies Verbeke naar mij toe komen met studenten, maar dat vond men toen toch te ver. Ik woon in de Betuwe. Dus toen ben ik naar de VU gekomen. In de tussentijd ben ik al vaker gevraagd voor het Vrije Schrijverschap, maar dat kwam me toen steeds niet goed uit. Nu wel.”
Mooi voor de VU. Hoe goed kent u deze universiteit?
“Ik ken de plek heel goed. Ik heb er vlakbij gewoond, had een lat-relatie in Buitenveldert. En ik parkeerde er mijn auto vaak als ik bijvoorbeeld naar het KNAW-gebouw moest in het centrum. Ik ging hier dan ook wel naar de boekhandel, bestelde koffie, at een broodje en zat tussen de studenten. Het is niet de mooiste plek, maar ik vind het grappig hoe de gebouwen en vakgebieden, en dus ook de mensen, door elkaar lopen. Zelf studeerde ik onder meer in de Uithof in Utrecht. Dat is ook lelijk, en ook daar kun je overal heen en in. Ik ken dus vooral de gebouwen hier goed, maar heb aan de VU nooit iets wetenschappelijks of literairs gedaan. Aan alle andere Nederlandse universiteiten wel.”
“Ik heb overigens wel meebeslist over de komst van de traumahelikopters op het dak van VUmc. Dat was tijdens mijn samenwerking met Benno Baksteen, piloot en deskundige op het gebied van luchtvaartveiligheid.”
Het lijkt me een lastige start voor u hier, in deze lockdown-tijd.
“Ja, ik vind het jammer dat het zo moet. Bij de opening van het academisch jaar en opening van het studiejaar bij Geesteswetenschappen zal ik online moeten optreden. Dan moet ik het noodgedwongen kort houden. Ik praat gelukkig nooit lang.”
‘Ik koppel het Kuyper-jaar aan waarheidsvinding’
Wat zijn uw plannen voor komend studiejaar?
“Ik koppel mijn activiteiten aan het Abraham Kuyper-jaar. In oktober is het 140 jaar geleden dat hij deze van oorsprong gereformeerde universiteit oprichtte. Maar waarom gereformeerd? Gereformeerden willen de waarheid spreken en vinden. Dus ik relateer het aan waarheidsvinding. Wat doe je als je op zoek bent naar de waarheid? Waarheidsvinding is een omstreden begrip. In de twintigste eeuw hebben wetenschap en filosofie zelf kritisch naar wetenschappelijke pretenties gekeken en nu zie je die kritiek overal. Wat is het verschil tussen kritiek van binnenuit en van buitenaf? Daar wil ik weleens over nadenken. En omdat ik het met de studenten over literatuur ga hebben, zullen we praten over het grote belang van fictie. Dan kunnen we zien wat de waarde is van de leugen. Fabuleren, verdraaien, verzinnen. Dat wordt mijn thema voor de huisbezoeken aan de schrijvers: het belang van het liegen.”
Wordt de wereld daar beter van?
“Nou, van goed schrijven wel. Ik lees nu dat de studieachterstand van mannelijke scholieren komt door taalachterstand. En die achterstand komt doordat ze te weinig lezen. Die moet je dus zien weg te werken, terwijl de vrouwelijke scholieren tegelijk proberen hun voorsprong te behouden. Dat kan allemaal door veel te lezen. Het maakt niet uit welke studie ze gaan doen, voor elke studie heb je taalvaardigheid nodig. En elke studie vormt je.”
‘Ik hoop dat een student een roman schrijft tijdens mijn colleges’
Hoe kijkt u terug op uw eigen studietijd?
“Ik vond studeren fantastisch. Ik heb filosofie en kunstgeschiedenis gestudeerd en daarna nog rechten. Ik heb het heel erg graag gedaan. Ik heb zelfs mijn eerste roman in de collegebanken geschreven. Het zou mooi zijn als een student komend jaar ook een roman schrijft terwijl ik probeer college te geven.”