Ze zei het bijna terloops: alle bachelorstudenten moeten aan hun eigen universiteit een master kunnen volgen. Blaast minister Van Engelshoven de afgeschafte doorstroommasters nieuw leven in?
Het gebeurde vorige week woensdag in een debat met de Tweede Kamer. De parlementariërs mopperden op selectie bij masteropleidingen: de universiteiten schoten een beetje door, vonden sommige fracties. Met name de Universiteit Utrecht werd met argusogen bekeken, waar zo’n negentig procent van alle masteropleidingen studenten aan de poort selecteert.
Ook Van Engelshoven leverde kritiek op Utrecht. “Daar moet je dan wel vraagtekens bij zetten: nou ja, moet dat nou zo?” Misschien moet Utrecht weer richting de andere universiteiten bewegen, overwoog ze, en minder selectieprocedures instellen.
Opvallend
En toen zei ze iets opvallends: “Kijk, het uitgangspunt moet zijn: elke bachelorstudent moet in zijn vakgebied bij zijn eigen instelling een master kunnen volgen. Dat uitgangspunt wordt ook door de VSNU mede gedragen.”
Dat is nieuw. Haar voorganger had nu juist per 2014 de ‘doorstroommaster’ afgeschaft. Tot die tijd konden bachelorstudenten bij ten minste één master aan hun eigen universiteit terecht, maar na de wetswijziging mochten alle masters eisen gaan stellen aan nieuwe studenten.
Universiteiten konden dus hun ‘eigen’ zesjesstudenten gaan weren en sommige gingen dat ook echt doen. Het leidde tot ophef, maar toenmalig minister Bussemaker zag er geen kwaad in: de Tweede Kamer had er toch zelf mee ingestemd?
Dwingen
Bussemakers enige voorbehoud was dat wo-studenten na hun bachelor hoe dan ook ergens een master moesten kunnen volgen. Mochten daar problemen mee ontstaan, dan kon de minister als noodgreep een of andere universitaire opleiding dwingen zijn poorten voor de zesjesstudent te openen.
Al snel nam de kritiek op selectie in de masteropleidingen toe: straks worden masteropleidingen zonder selectie het ‘afvoerputje’ van het hoger onderwijs en dat kan toch niet de bedoeling zijn. Met name studenten in medezeggenschapsraden verzetten zich steeds feller.
Het afgelopen half jaar hebben de universiteiten gewerkt aan een ‘vangnetregeling’ voor studenten die bij geen enkele master terechtkunnen, vertelt woordvoerder Bart Pierik van universiteitenvereniging VSNU. En het viel mee. “Eigenlijk bleek het overal binnen de eigen instelling op te lossen”, zegt hij.
Snelheid
Maar het uitgangspunt dat de minister eergisteren expliciet noemde (elke bachelorstudent moet aan zijn eigen universiteit kunnen doorstuderen) deelt de VSNU niet. “Ik denk dat ze dat in de snelheid van het debat gezegd heeft”, speculeert Pierik.
Daar lijkt het niet op. D66-Kamerlid Paul van Meenen, partijgenoot van de minister, wilde weten of er sprake was van ‘gedwongen mobiliteit’ in de masteropleidingen. Met andere woorden, moeten studenten soms noodgedwongen naar een andere universiteit toe als ze niet door de selectie komen?
Nee, was het antwoord. Ze heeft “echt goede afspraken” met de universiteiten gemaakt dat studenten allemaal binnen hun eigen instelling een master kunnen vinden, onderstreepte de minister. Dus kan er van gedwongen mobiliteit geen sprake zijn.
Terug van weggeweest
En zo vaart Van Engelshoven een andere koers dan haar voorganger. Misschien staat het niet op papier, maar zesjesstudenten kunnen weer gewoon aan hun eigen universiteiten terecht. In de praktijk is de doorstroommaster weer helemaal terug van weggeweest.