Voor de deuren van de Tweede Kamer gaat dinsdagochtend een voorleesmarathon tegen de langstudeerboete van start. Er doen studenten en hogeschoolbestuurders mee, maar ook partijleiders van oppositiepartijen: Rob Jetten (D66), Frans Timmermans (GL-PvdA), Jimmy Dijk (SP), Esther Ouwehand (PvdD) en Laurens Dassen (Volt).
Gestraft
Het kabinet wil per september 2026 een langstudeerboete van drieduizend euro extra collegegeld heffen voor studenten die meer dan een jaar uitlopen in hun opleiding. De hogescholen verzamelden de afgelopen weken zo’n 25 duizend ‘bezwaarschriften’ hiertegen, waarin studenten uitleggen waarom zij studievertraging oplopen.
“Ik word gestraft omdat ik voor mijn moeder zorg”, is een van de voorbeelden. Behalve mantelzorg zijn er nog meer oorzaken voor de vertraging van studenten te noemen, zoals topsport, zwangerschap, medezeggenschap en bestuurswerk bij een vereniging.
“Zorgelijke verhalen”
Minister Eppo Bruins (NSC) kent de problemen wel. Hij sprak erover met studenten uit armere gezinnen, topsporters, mantelzorgers en zieken. Zij vertelden hem “echt zorgelijke verhalen”, zei hij onlangs tegen de Tweede Kamer.
Maar voorlopig trekt hij zich weinig van die verhalen aan. Hij zou graag voorkomen dat de langstudeermaatregel “disproportioneel en hardvochtig” wordt, maar hij gaat toch bezuinigen en rekent daarbij op zo’n 95 duizend langstudeerboetes per jaar. Hoe meer uitzonderingen hij maakt, hoe minder de maatregel oplevert.
Hij wil de boete per september 2026 invoeren, maar een wetswijziging neemt tijd in beslag en komt te laat. Hij onderzoekt of het ook zonder wetswijziging kan, zei hij tegen de Kamer.
Marathon
Na het voorlezen in Den Haag wordt de ‘marathon’ de komende weken voortgezet aan hogescholen door het hele land. Op 26 november krijgt de onderwijscommissie van de Tweede Kamer de bezwaarschriften aangeboden. Die week is ook het Kamerdebat over de OCW-begroting.