Pechstudenten zagen eerst de basisbeurs vlak voor hun neus verdwijnen. Toen ze gingen studeren was er ineens een leenstelsel. En een paar jaar later, terwijl de basisbeurs voor een volgende generatie opnieuw werd ingevoerd, steeg op hun studieleningen de rente van 0 naar 2,56 procent.
Pechstudenten vallen tussen wal en schip. Dat vond vlak voor de verkiezingen bijna de hele Tweede Kamer. Alleen de VVD verzette zich toen tegen een plan van NSC-leider Pieter Omtzigt om ruim vijf miljard euro vrij te maken voor de compensatie van pechtstudenten.
Beloftes waarmaken
Een paar maanden later ligt alles weer anders. Nu onderhandelt NSC met de VVD over een nieuw kabinet. En de VVD is nog steeds tegen, omdat Omtzigt bezuinigt op de fiscale voordelen van expats. Dat tast het vestigingsklimaat aan, klagen de liberalen.
Aan de andere kant proberen linkse partijen al maanden om NSC vast te pinnen op die vijf miljard van partijleider Omtzigt. Vorige week maande zelfs demissionair minister Dijkgraaf tot haast: “Deze studenten verdienen naast zekerheid een betrouwbare overheid die haar beloftes waar kan maken.” Maar de vier formerende partijen hielden hun kaarten tegen de borst.
Nu verschaft NSC-Kamerlid Rosanne Hertzberger alsnog helderheid. Tijdens een debat over de toekomst van het voortgezet onderwijs zei ze maandag dat “een deel” van de vijf miljard gebruikt moet worden voor pechstudenten. Het zou gaan om ongeveer anderhalf miljard. Waar de rest van het gereserveerde geld naartoe gaat zei ze niet.
Hertzberger stelt voor om de eenmalige compensatie die de overheid al op de rol had staan met anderhalf miljard euro uit te breiden. Ze vraagt de minister om daarvoor een plan te maken.
Te ingewikkeld
NSC is afgestapt van het idee om studenten te compenseren door de rente die ze op hun lening betalen te verlagen, zei Hertzberger. Dat is niet alleen een ingewikkelde manier van compenseren, maar ook een heel trage – het zou net zolang kunnen duren als de 35 jaar die leenstelselstudenten over het terugbetalen van hun lening mogen doen.
Bovendien, zegt Hertzberger, “hebben niet alle studenten die onder het leenstelsel vielen geleend. Sommigen zijn thuis blijven wonen en of hebben gewerkt. Met een rentemaatregel kom je dus maar een deel van de pechstudenten tegemoet.”
Dat NSC nog maar anderhalf miljard van de beloofde compensatie voor pechstudenten wil inzetten maakte vooral Jan Paternotte van D66 boos. Hij noemde dat “beroerd nieuws voor studenten.” En: “Het amendement Omtzigt zei dat het hele bedrag ingezet moet worden voor pechstudenten. Dit is toch niet goed voor het vertrouwen in de politiek?”
Vertrouwen
Dat zegt ook de Landelijke Studentenvakbond in een reactie. “Geld dat beloofd werd aan studenten wordt voor de zoveelste keer onder onze neus weggetrokken. Hoe kunnen we de politiek nog vertrouwen?”, aldus voorzitter Elisa Weehuizen.
In een tegenmotie stelt Paternotte voor om de volledige vijf miljard van Omtzigt voor pechstudenten te reserveren. Volgende week dinsdag stemt de Kamer over zijn voorstel en dat van Hertzberger. Dan moet ook blijken of NSC inmiddels de VVD binnenboord heeft gehaald. Minister Dijkgraaf vindt beide moties prima, als de Kamer maar opschiet, maakte hij in zijn reactie duidelijk. Sowieso wordt het lastig om de compensatie vóór 2026 geregeld te krijgen.