Met de komst van de avondklok voor alcohol, het sluiten van de horeca, afgelasten van festivals en een beperking op het aantal gasten thuis lijkt het feesten een nekslag te hebben gekregen. Maar dat betekent niet dat studenten wegblijven van drank en drugs. Aan het begin van de lockdown gingen studenten naar verluidt nog minder drinken omdat hun drankgebruik vaak sterk sociaal onderlegd was. Met een inperking van sociale contacten waren er minder momenten waar drank aan te pas kwam, en stopten sommigen er zelfs helemaal mee.
Maar een aantal maanden later blijkt dat de tweede lockdown er hard inhakt bij studenten – een ontwikkeling die een huisarts bij de studentenpraktijk op de Oude Turfmarkt ook opmerkte in zijn spreekuren. Uit een peiling onder 1250 studenten bleek dat studenten nu meer drank en drugs zijn gaan gebruiken. Studenten zijn angstig en eenzaam en zoeken afleiding in drugs, met klachten als hartkloppingen en verergerde somberheid tot gevolg, aldus de huisarts.
Steve (27) blowt meer, maar drinkt minder
“Ik heb me goed voorbereid op dit gesprek want ik ben thunderbrak.” Hij had gisteren een “kleine uitschieter” met een vriend. “Dat gebeurt nu wel vaker. Er bouwt een soort energie op, die klassieke knaldrang broeit. Op avonden zoals gister schiet ik wat verder door dan ik normaal zou doen.”
Toch is zijn drank- en drugsgebruik tijdens de lockdown duidelijk afgenomen. Voor Steve was drinken en drugs gebruiken altijd gebonden aan een sociale activiteit. Sinds hij promotieonderzoek doet bij het Amsterdam UMC, heeft hij daar minder tijd voor. “En ik ben niet iemand die een biertje opentrekt als hij thuiskomt, het staat niet standaard in mijn koelkast.”
‘De klassieke knaldrang broeit’
Aan oppeppende middelen als speed en cocaïne heeft hij nu ook niet veel behoefte. Wel gebruikt hij in kleine kring nu soms mdma en xtc, iets dat hij hiervoor niet snel thuis zou doen. En hij blowt meer. “Waarom weet ik niet precies. Het is niet zo dat ik mijn zorgen probeer weg te blowen. Maar het geeft je wat te doen in je weekend. De ene avond speel je een spelletje, dan drink je wat, de volgende keer blow je – het geeft net een andere wending aan je avond.”
Om zich heen ziet hij wel dat sommige vrienden worstelen met hun gebruik. “Er zijn zeker een paar at risk. Zij hadden in het verleden ook wel moeite met hun drank- en drugsgebruik in toom houden. En dan helpen boosheid en onbegrip over de huidige situatie niet mee. Maar we letten goed op elkaar. Je gaat even wandelen, belt elkaar om te vragen hoe het gaat.”
Als de maatregelen versoepelen, weet hij niet of hij teruggaat naar het feesten zoals hij eerder deed. “Ik heb een nieuwe manier gevonden om plezier te halen uit het leven. Ik ga er vaker op uit, wandel meer en heb nauwer contact met mijn familie. Die dingen wil ik behouden, misschien dat het feesten daar plaats voor moet maken.”
Tweedejaars Bibi (24) gebruikt minder frequent, maar in grotere hoeveelheden
“Op een festival nam ik aan het begin een kwartje [van een pil, red.], en aan het einde nog een keer. Thuis met vrienden besef ik nu soms: ik heb al anderhalve pil genomen. Je hebt niet die afleiding van het dansen, de drugs liggen thuis de hele tijd voor je.”
Zorgen om haar gebruik, maakt ze zich niet. Zij en haar vrienden hebben altijd veel gebruikt. “Als ik me de dag erna slecht voel, kan ik soms denken: dat was niet nodig. Maar dat had ik daarvoor ook wel eens.”
Wel heeft ze zich voorgenomen om niet meer doordeweeks te drinken. Aan het begin van de lockdown zat ze veel thuis en dronk ze op een doorsnee avond zo drie of vier glazen. Ook om zich heen, ziet ze dat het bij vrienden doordeweeks sneller uit de hand loopt. “Je kunt prima met een kater vanuit huis werken.”
‘Ik werk er nu soms bijna een gram doorheen’
In plaats van in de club, gebruikt ze drugs nu in huiselijke sfeer met vrienden. Of ze doet een pilletje thuis, met haar vriend. Een spelletjesavond gebeurt onder het genot van drank. Dan is het vaak een kwestie van tijd voordat iemand het idee oppert om cocaïne te bestellen. “Je hebt verder gewoon niet zoveel te doen. Het gebeurt heel makkelijk. Als het eenmaal op tafel ligt, kan ik er soms bijna een gram doorheen werken. In de club bleef het vaak bij drie sleutelpuntjes.”
Een vervanging voor de clubervaring, vindt ze deze thuissetting niet. “Ik heb echt de drang om weer te kunnen feesten. Thuis moet je de hele tijd met elkaar praten, in de club kun je ook gewoon in je eentje dansen.”
Marius (23) gebruikt nu meer coke, maar feest minder lang door
“Daar zie ik het nut niet echt meer van in. In een club wil je soms wachten tot een bepaalde dj gaat draaien. Om het zo lang vol te houden, werkte ik vaak alles tegelijk naar binnen: speed, pillen, mdma, ketamine. Dan is het opeens negen uur ’s ochtends.”
Thuis neemt de masterstudent die drugscocktail niet zo snel meer. Ook drinkt hij nu minder. In het voorjaar zat de angst om besmet te worden er goed in en zag hij weinig mensen. Om toch iets te doen te hebben, dronk hij dan wat vaker een wijntje op de bank. Maar als hij nu afspreekt met een klein groepje vrienden, drinken ze minder dan ze buiten de deur deden. “Tijdens uitgaan drink je vaak veel zonder dat je het doorhebt. Thuis is naar de kloten gaan vaak een bewustere keus.”
Uitgaan voelt voor hem als in een andere wereld stappen, soms probeert hij thuis zo’n setting na te bootsen met bijbehorende drugs. Dat gaat dan in goed overleg met zijn vrienden. “Het is nu veel normaler om aan elkaar te vragen of de ander het oké vindt dat je iets gebruikt. In een klein groepje kan dat namelijk best van invloed zijn op de sfeer.”
‘Die handeling van snuiven geeft je een feestgevoel’
Wat ze dan vooral gebruiken, is coke. Voor de lockdown deden ze dat nauwelijks. Het was duur en voegde naar Marius’ gevoel weinig toe. “Maar het is toch een manier om te ontsnappen. De handeling van snuiven geeft je een soort feestgevoel. Ik zie om me heen dat het gebruik echt genormaliseerd is.”
Hij blowt nu ook veel meer. “Ik verveel me nu vaker. Als ik blow, kan ik zonder moeite op de bank een serie kijken. Ik heb eigenlijk constant een innerlijke strijd over of ik wel of niet moet blowen.”
Zijn goede voornemen is om te minderen. “Maar je moet ook niet te hard zijn voor jezelf. Ik heb door deze lockdown gemerkt hoe essentieel feesten is in mijn leven. Ik mis de muziek, het dansen, de volgende dag terugkijken op een onverwacht leuke nacht. Als de clubs weer opengaan, sta ik er meteen en ga ik pas weg als het moet. Dan neem ik een week vrij, en jas ik er twee gram pep doorheen. Dat is een figure of speech, maar ik denk wel dat het losgaat. Ik ga sowieso huilen.”
De studenten deden hun verhaal liever onder gefingeerde namen. De werkelijke namen zijn bij de redactie bekend.
Worstel je met drank- en drugsgebruik, of heb je daar vragen over? Bel de Roken, Alcohol en Drugs informatielijn op 0900-1995.