Het CDA verzet zich tegen het afschaffen van de basisbeurs, maar laat universiteiten en hogescholen de vrijheid om het collegegeld te verhogen. Ook andere partijen hebben nog verrassingen in petto, blijkt uit de CPB-berekeningen.
Bezuinigingen springen vandaag als duveltjes uit doosjes, nu het Centraal Planbureau de doorrekening van de verkiezingsprogramma’s bekend heeft gemaakt. Veel partijen hielden in hun verkiezingsprogramma de kaarten nog tegen de borst.
Vooral het CDA valt op. De partij wil de langstudeerboete inderdaad terugdraaien, maar niet de bijbehorende korting op hogescholen en universiteiten van 140 miljoen euro per jaar. De instellingen zullen het dus met minder geld moeten rooien. Daar komt nog een algemene bezuiniging van honderd miljoen bovenop.
Maar de christendemocraten hebben iets bedacht om de pijn bij de instellingen te verzachten: die mogen voortaan zelf weten hoeveel collegegeld ze heffen. Het collegegeld kan dus flink omhoog, als het aan het CDA ligt.
Als GroenLinks het voor het zeggen krijgt, zal collegegeld juist dalen naar 1.250 euro. Bovendien gaat dan de aanvullende beurs met honderd euro omhoog. Daar staat tegenover dat studenten hun basisbeurs verliezen, wat de schatkist op termijn achthonderd miljoen euro oplevert.
VVD en PvdA treffen de student harder: ze willen de basisbeurs afschaffen zonder het collegegeld te verlagen. Bovendien snoepen ze meteen iets van de winst af. Tegenover de eerste opbrengst van honderd miljoen (in 2017) staat een algemene korting op het hoger onderwijs van eveneens honderd miljoen euro.
Ook D66 wil een leenstelsel invoeren, maar heeft geen algemene korting in het vooruitzicht gesteld. De partij wil verder het instellingscollegegeld voor tweede studies afschaffen en masterstudies een jaar extra geven.
De Socialistische Partij pompt bijna alleen maar extra geld in het hoger onderwijs en bezuinigt er nauwelijks op. De partij besteedt honderd miljoen euro aan het uitbreiden van het aantal contacturen en veertig miljoen aan een hogere aanvullende beurs. Daar staat slechts een bezuiniging op hbo-onderzoek van honderd miljoen tegenover.
Opvallend is ook dat zoveel partijen de kunstopleidingen willen afknijpen. Door nog scherper te selecteren en minder studenten toe te laten, moeten die met honderd miljoen euro minder rondkomen, vinden PvdA, PVV, CDA en ChristenUnie.
Verder willen verschillende partijen miljoenen bezuinigen op de ov-studentenkaart. VVD en D66 vervangen hem door een trajectkaart. Studenten kunnen dan niet meer gratis het hele land door reizen, maar alleen heen en weer op een specifiek traject. Dit bespaart 100 miljoen euro per jaar.
Het CDA pakt het anders aan. Iedere student krijgt voortaan zestig euro per maand op zijn ov-chipkaart en moet zelf maar zien hoe hij dit tegoed gebruikt. In 2017 levert deze ingreep 100 miljoen euro op, maar de winst neemt daarna toe tot zo’n 500 miljoen euro per jaar, becijfert het CPB.