VU-wetenschappers werken aan software die snel inzichtelijk maakt wie er wat beweert over vaccinaties en waarop dat gestoeld is. Dat voorkomt nodeloze bangmakerij, is het idee.
De software biedt een ‘perspectiefkaart’ die inzicht geeft in het hevig opgelaaide vaccinatiedebat. Nu steeds meer ouders bang zijn voor de vermeende gevaren van inentingen daalt de vaccinatiegraad en liggen artsen en farmaceuten zwaar onder vuur.
De verontruste ouders halen hun informatie vaak van internet, maar die is lang niet altijd betrouwbaar, zegt hoogleraar computationele lexicologie Piek Vossen van de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is initiatiefnemer van de perspectiefkaart en presenteerde het systeem maandag tijdens een symposium van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen in Amsterdam.
Oerwoud van beweringen
De perspectiefkaart laat niet alleen zien wie de bewering doet en op basis van welke bron, maar ook hoe diegene zich verhoudt tot andere belanghebbenden in het debat, zoals de wetenschap, de farmaceutische industrie, ouders, religieuze groeperingen en activisten. Dat biedt inzicht en kan mensen helpen zich te oriënteren in het oerwoud van (nep)nieuws, halve waarheden en slecht onderbouwde beweringen, is de verwachting.
“Mensen met een heel extreme opvatting zul je hiermee niet bereiken”, erkent hij. “Zij laten zich niet overtuigen door logica. Maar wie zich wel wil informeren, kan gebaat zijn bij wat meer overzicht.”
Overzichtelijk debat
Hoewel het systeem in principe ook voor andere discussies kan worden gebruikt, is die over vaccinatie bij uitstek geschikt. “Het aantal claims over vaccinaties is beperkt en het debat is veel overzichtelijker dan bijvoorbeeld dat over de Brexit of over vluchtelingen”, zegt Vossen.
Bijkomend voordeel is dat het effect van de perspectiefkaart goed te meten valt, door simpelweg te kijken naar de vaccinatiegraad: laten na de introductie van het systeem meer ouders hun kinderen inenten of juist minder? Als het goed is, weten we het over vijf jaar, want dan hopen Vossen en zijn team een betrouwbaar, goedwerkend systeem te kunnen presenteren.